Propaganda polityczna

Celem kursu jest analiza podstawowych zagadnień propagandy politycznej jako mechanizmu kształtowania postaw i działań społecznych. Przedstawione zostaną relacje między propagandą a innymi mechanizmami kształtowania zachowań społecznych, podstawowe koncepcje propagandy, jej funkcje, rodzaje i język. Omówione zostaną strategie i techniki propagandowe, w tym techniki dezinformacji oraz ich skuteczność w podtrzymywaniu legitymizacji systemu politycznego i władzy elit politycznych. Analizie poddana zostanie rola propagandy politycznej w Polsce i jej skuteczność, ze szczególnym uwzględnieniem prowadzonych kampanii wyborczych.

Ukończony I rok studiów licencjackich w zakresie socjologii.

Egzamin pisemny.

1. Komunikowanie informacyjne i komunikowanie perswazyjne.

2. Komunikowanie polityczne a propaganda. Teorie propagandy.

3. Funkcje i typologie propagandy. Środki propagandy. Historia propagandy.

4. Systemy propagandowe.

5. Media w propagandzie. Makdonaldyzacja mediów. Wydarzenia medialne.

6. Informacja, dezinformacja, manipulacja polityczna.

7. Język i manipulacja językowa. Język nazi. Nowomowa komunistyczna.

8. Manipulacja językowa w propagandzie politycznej.

9. Techniki propagandy.

10. Rodzaje i metody prowadzenia kampanii wyborczych.

11. Kampania polityczna: retoryka wyborcza.

12. Kampania polityczna: reklama wyborcza, wizerunek kandydata.

13. Kampania polityczna: debata wyborcza, sondaże wyborcze, zachowania wyborcze.

14. Propaganda a polityczne public relations.

15. Opinia publiczna.

1. Komunikowanie informacyjne i komunikowanie perswazyjne.

Komunikowanie i systemy komunikowania. Komunikowanie informacyjne i komunikowanie perswazyjne. Zmiana człowieka: pranie mózgów, wychowanie i nauczanie, reklama i propaganda.

2. Komunikowanie polityczne a propaganda. Teorie propagandy.

Komunikowanie polityczne i jego uczestnicy. Komunikowanie polityczne a propaganda polityczna. Teorie propagandy: nurt psychologiczny, nurt socjologiczny, nurt politologiczny.

3. Funkcje i typologie propagandy. Środki propagandy. Historia propagandy.

Funkcje propagandy. Typologie propagandy. Środki propagandy. Fazy rozwoju propagandy.

4. Systemy propagandowe.

System ideologiczny i system polityczny a system propagandowy i system medialny. Zamknięte

i otwarte systemy medialne.

5. Media w propagandzie. Makdonaldyzacja mediów. Wydarzenia medialne.

Koncepcja pseudośrodowiska Lippmana. Aspekty makdonaldyzacji mediów. Cechy wydarzenia medialnego i pseudowydarzenia. Efektywność medialnych przekazów politycznych. Polisemiczność i sposoby dekodowania przekazów politycznych.

6. Informacja, dezinformacja, manipulacja polityczna.

Informacja a dezinformacja społeczna: kryteria selekcji informacji. Typy dezinformacji: dezinformacja symulacyjna i desymulacyjna, informacja pozorna. Szum informacyjny. Skuteczność dezinformacji.

7. Język i manipulacja językowa. Język nazi. Nowomowa komunistyczna.

Funkcje języka: restryktywna i kreatywna. Właściwości pojęć teoretycznych. Język jako narzędzie intencjonalnego kreowania rzeczywistości. Skuteczność manipulacji językowej. Magia i mistyka języka nazi. Nowomowa komunistyczna i homo sovieticus.

8. Manipulacja językowa w propagandzie politycznej.

Skojarzenia słowne. Przenośnie i porównania. Slogany polityczne. Liczby, daty, przezwiska. Perswazja jawna (apel) i perswazja ukryta (sugestie). Techniki manipulacji: słowa-zaklęcia, ironiczny cudzysłów, definiowanie pośrednie, presupozycje, powszechność sądu i wszechobecność działań, watowanie, podwójne wartościowanie. Eufemizmy.

9. Techniki propagandy.

Techniki zwiększające efektywność przekazu: kanalizacja i suplementacja, symplifikacja i stereotypizacja, technika globalnego ataku lub małych kroków, identyfikacja i irradiacja. Propaganda faktów. Charakter przekazu: emocjonalny – logiczny, argumentacja jednostronna – argumentacja dwustronna, patos – humor. Efekt uodpornienia. Efekt uśpienia. Efekt bumerangowy.

10. Rodzaje i metody prowadzenia kampanii wyborczych.

Rodzaje kampanii wyborczych: premodernizacyjna, modernizacyjna, postmodernizacyjna. Metody prowadzenia kampanii wyborczych. Kryteria sukcesu wyborczego.

11. Kampania polityczna: retoryka wyborcza.

Retoryka haseł wyborczych: konserwatywna – strategia ochrony dobra i zapobiegania złu, progresywna – strategia naprawy zła i nabycia dobra. Systemowe czynniki kształtujące charakter kampanii wyborczej.

12. Kampania polityczna: reklama wyborcza, wizerunek kandydata.

Reklama wyborcza: reklama pionierska, konkurencyjna, utrwalająca. Reklama pozytywna i negatywna. Reklama instytucjonalna i personalna. Modele reklamy politycznej. Typy reklamy politycznej. Profil symboliczny kandydata: etykieta partyjna, elementy wizerunku osobistego – osobowość medialna

13. Kampania polityczna: debata wyborcza, sondaże wyborcze, zachowania wyborcze.

Rola debaty wyborczej w sukcesie wyborczym. Debata polityczna: techniki argumentacji. Efekt pierwszeństwa i efekt świeżości. Rola sondaży w kampaniach wyborczych. Modele zachowań wyborczych.

14. Propaganda a polityczne public relations.

Istota i techniki public relations. Polityczne public relations: zarządzanie informacją, mediami i wizerunkiem. PR instytucji rządowych.

15. Opinia publiczna.

Opinia publiczna a propaganda. Proces opiniotwórczy i typy opinii publicznej. Koncepcja spirali milczenia. Opinia publiczna i media. Funkcje opinii publicznej.

Literatura uzupełniająca do wykładów:

1. Aronson E. (1987), Człowiek - istota społeczna, PWN, Warszawa, r. Środki masowego przekazu, propaganda

i przekonywanie, s. 91 – 129.

2. Braud P. (1995), Rozkosze demokracji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, r. Wizerunek typowego kandydata, s. 210 - 214.

3. Cwalina W. (200), Telewizyjna reklama polityczna, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, r. III.1. Modele zachowań wyborczych obywateli, s. 53 – 62.

4. Dobek – Ostrowska B. (2006), Komunikowanie polityczne i publiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,

r. 3.1.3 Pojęcie systemu komunikowania, s. 103 – 107; r. 3.2 Typy systemów komunikowania, s. 107 – 124;

r. 4 Pojęcie procesu komunikowania politycznego, s. 128 – 133; r. 5.1 Kto jest uczestnikiem procesu, s. 163 – 168;

r. 6 Propaganda polityczna jako forma komunikowania politycznego, s. 203 – 231; r. 10. Polityczne public relations, s. 338 – 375.

5. Dobek – Ostrowska B., J. Fras, B. Ociepka (1997), Teoria i praktyka propagandy, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, r. 1.3. Przedmiot badań teorii propagandy, s. 22- 28; r. 3. System propagandowy,

s. 46 – 57; r. 4, Opinia publiczna, s. 64 – 83; r. 5. Język propagandy, s. 84 – 110.

6. Fras J. (2005), Komunikacja polityczna. Wybrane zagadnienia gatunków i języka wypowiedzi, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, r. 3.1.3 Metafory gry, s. 174 – 196.

7. Grunberger R. (1987), Historia społeczna Trzeciej Rzeszy, t.2, PIW, Warszawa, r. Język nazi, s. 185 - 193.

8. Kuśmierski S. (1987), Świadomość społeczna, opinia publiczna, propaganda, PWN, Warszawa, r. Propaganda

a pokrewne dziedziny aktywności społecznej, s. 202-207; r. Techniki propagandy, s. 275-294.

9. Lemmermann H. (1997), Komunikacja werbalna. Szkoła dyskutowania, Wydawnictwo Astrum, Wrocław,

r. Techniki, s. 81 – 119; r. Wtrącenia i uwagi rzucane z Sali, s. 119 – 125.

10. Marody M. (1987), Technologie intelektu, PWN, Warszawa, r. 6, Kreowanie rzeczywistości, s. 251 – 270.

11. Merton R.K, P.F. Lazarsfeld (1982), Studia nad propagandą radiową i filmową, w: R.K. Merton, Teoria socjologiczna i struktura społeczna, PWN, Warszawa, r. Propaganda technologiczna - czyli propaganda faktów,

s. 556 – 560; r. Efekt bumerangowy, s. 550-556.

12. Mlicki M.K. (1988), Zagadnienia informacji i dezinformacji społecznej, w: Sposoby istnienia. Działanie wobec siebie i innych, pod red. J. Rudniańskiego i K. Murawskiego, PIW, Warszawa, s. 125-140.

13. Pawełczyk P., D. Piontek (1999), Socjotechnika w komunikowaniu politycznym, Wydawnictwo Naukowe INPiD UAM, Poznań, r. 2.3. Media polityczne, s. 49 – 60; r. IV, pkt.6, Sprzedawanie polityki, s. 109 – 116.

14. Thom F. (1990), Drewniany język, Wydawnctwo CDN, Warszawa, r. Rozchwianie „Ja”, Sygnalizowanie

i znaczenie, s. 87-104.

15. Thomson O. (2001), Historia propagandy, Książka i Wiedza, Warszawa, r. Do czego się zmierza, s. 17 – 25;

r. Metody działania (2), s. 76 – 90.

16. Winn D. (2000), Manipulowanie umysłem, Biblioteka Moderatora, Wrocław, r. I. Pranie mózgu, s. 17 – 54.

17. Wiszniowski R. (2000), Marketing wyborczy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Wrocław, r.4 Kampania wyborcza, s. 97 – 139.