Socjologia WFz.IP-5P.04
Wykład (WYK) Rok akademicki 2019/2020

Literatura obowiązkowa:

Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków 2012,

Sztompka P., Kucia M. Socjologia. Lektury, Znak, Kraków 2005, (fragmenty)

Karkowska M., Socjologia wychowania – wybrane elementy, Łódź 2007.

Szmatka J., Małe struktury społeczne. PWN, Warszawa 2007 (fragmenty)

Literatura uzupełniająca:

• Berger P., Zaproszenie do socjologii, Warszawa 1995.

• Dudzikowa M., Sprawcy i/lub ofiary działań pozornych w edukacji szkolnej, Kraków 2013.

• Gromkowska-Melosik A., Gmerek T. (red.), Problemy nierówności społecznej w teorii i praktyce edukacyjnej, Kraków 2008,

• Lewicka M. i Grzelak J. (red.), Jednostka i społeczeństwo, Gdańsk: GWP.

• Lisowska-Magdziarz M., Pasażer z tylnego siedzenia. Media, reklama i wychowanie w społeczeństwie konsumpcyjnym, Łośgraf, Warszawa 2010,

• Ossowski S., O osobliwościach nauk społecznych, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2001.

• Przyszczypkowski K., Polityczność (w) edukacji, UAM, Poznań 2012

• Slany K., Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, NOMOS, Kraków 2002,

• Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003.

• Żuk P. (red.), Wiedza Ideologia Władza. O społecznej funkcji uniwersytetu w społeczeństwie rynkowym, Warszawa 2012,

W1

posiada pogłębioną i uporządkowaną wiedzę o podstawowych pojęciach stosowanych na gruncie socjologii i jej subdyscyplin

W2

zna w stopniu podstawowym główne orientacje teoretyczno-metodologiczne obecne na gruncie socjologii

W3

posiada usystematyzowaną wiedzę na temat perspektyw przyjętych na gruncie socjologii oraz najważniejszych koncepcji i teorii socjologicznych

W4

zna i rozumie socjologiczne opisy współczesności: funkcje edukacji w życiu społeczeństw i egzystencji jednostek, typy i rolę ideologii w życiu społecznym, ulokowanie społeczne, blokady i możliwości rozwojowe różnych grup społecznych oraz elementy socjologii edukacji;

U1

posiada umiejętność wykorzystywania poznanych terminów socjologicznych do opisu zjawisk społecznych (także edukacyjnych)

U2

posiada umiejętność interpretacji zjawisk i procesów społecznych przez pryzmat teorii socjologicznych

K1

umie zastosować wiedzę z dziedziny socjologii i jej subdyscyplin do projektowania rozwiązania wybranego problemu społecznego

K2

doceniania znaczenia pedagogiki dla rozwoju osoby i prawidłowych więzi w środowiskach społecznych;

• egzamin pisemny (warunkiem zaliczenia jest uzyskanie 60% prawidłowych odpowiedzi na egzaminie);

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia z ćwiczeń;

1. Socjologia jako nauka. Elementy historii socjologii – najważniejsi twórcy tej dziedziny i ich wkład w rozwój dyscypliny

2. Więź społeczna i etapy jej powstawania. Podstawowe pojęcia socjologiczne, m.in.: zachowanie, działanie, działanie społeczne, wzajemne oddziaływanie, stosunek społeczny, typy stosunków społecznych, organizacja społeczna i in.

3. Struktura normatywna. Wartości i normy społeczne. Zjawisko anomii społecznej i jego charakterystyki

4. Ważne kategorie socjologiczne: Rola społeczna - pozycja społeczna, sekwencja pozycji, krąg społeczny. „Konflikty ról” i „konflikt w roli” oraz strategie radzenia sobie w sytuacji konfliktu.

5. Wrastanie w życie społeczne. Socjalizacja pierwotna i wtórna. Proces socjalizacji a działania wychowawcze. Wybrane teorie socjalizacji

6. Grupa społeczna i jej typy. Grupy pierwotne i wtórne jako czynnik budujący strukturę społeczną;

7. Problematyka małych grup społecznych w teoriach: C. Cooleya, F. Tönniesa, E. Durkheima, G. Simmela. Teoria grup odniesienia. Struktura socjometryczna grupy. Spójność grupy. Syndrom myślenia grupowego

8. Instytucje społeczne i ich charakterystyka

9. Pojęcie struktury społecznej w ujęciu S. Ossowskiego. Uwarstwienie społeczne i ruchliwość społeczna. Klasy społeczne

10. Władza w społeczeństwie. Naród, Państwo i polityka

11. Zmiana społeczna. Postęp i rozwój społeczny – czym jest warunkowany? Teorie zmiany społecznej. Ruch społeczny

12. Nowoczesność i późna nowoczesność. Globalizacja społeczna i jej konsekwencje

13. Socjologiczne pojęcie kultury. Kultura jako „góra lodowa”. Obszary regulacji kulturowej. Wielokulturowość i jej konsekwencje społeczne.

14. Nierówności społeczne, marginalizacja i wykluczenie społeczne – współczesne odniesienia.

15. Socjologia wychowania i jej miejsce wśród innych nauk, socjologia wychowania a socjologia edukacji. Podstawowe pojęcia socjologii wychowania i edukacji

16. Proces socjalizacji: kultura i język jako podstawa socjalizacji, odmiany socjalizacji, socjalizacja a wychowanie, efektywność socjalizacji

17. Podstawowe środowiska socjalizacyjne I: rodzina, II: grupa rówieśnicza, III: szkoła

18. Współczesna młodzież – specyfika kategorii wiekowej, socjologiczne teorie młodzieży, współczesne problemy

19. Społeczność lokalna. Środowiskowe uwarunkowania procesów socjalizacyjnych

20. Ukryty program w placówkach oświatowych i wychowawczych, problem przemocy w edukacji i oporu edukacyjnego

21. Polityka edukacyjna, polityczność i upolitycznienie edukacji, ideologie w edukacji

22. Nierówności i wykluczenie edukacyjne. Międzynarodowe badania edukacji i jej uwarunkowań społecznych i ekonomicznych.

23. Płeć (gender) w społeczeństwie

24. Konsumpcja i społeczeństwo konsumpcyjne (wczoraj i dziś)

25. Współczesne problemy społeczne: analiza socjologiczna

26. Małżeństwo i alternatywne formy życia rodzinnego we współczesnym świecie

27. Macierzyństwo i ojcostwo. Style wychowania we współczesnej Polsce

28. Grupa rówieśnicza jako ważna agenda socjalizacji: młodzież a współczesne przeobrażenia kulturowe.

29. Szkoła jako środowisko socjalizacyjno - wychowawcze. Funkcja selekcyjna i stratyfikacyjna placówek edukacyjnych

30. Uniwersytet i szkolnictwo wyższe w Polsce – w kontekście pełnienia przez nich ważnych funkcji i zadań oraz społecznych oczekiwań.

31. Polityczność i upolitycznienie edukacji – ideologie edukacyjne a edukacja

32. Media jako „IV Władza” procesów wychowania i socjalizacji

• metody podające (pogadanka, wykład informacyjny),

• metody problemowe (wykład problemowy, wykład konwersatoryjny),

• metody eksponujące (film),