Farmakoterapia
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | WFa.FAR-5NS-O-Farmak | Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0916) Farmacja
![]() |
Nazwa przedmiotu: | Farmakoterapia | ||
Jednostka: | Zakład Farmacji Klinicznej | ||
Grupy: |
przedmioty farmacja, studia jednolite magisterskie, niestacjonarne, V rok, sem. zimowy, obowiązkowy |
||
Punkty ECTS i inne: |
8.00 ![]() ![]() |
||
Język prowadzenia: | polski |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2020/2021" (zakończony)
Okres: | 2020-10-01 - 2021-01-28 |
![]() |
Typ zajęć: |
Ćwiczenia, 38 godzin ![]() Ćwiczenia kliniczne, 2 godzin ![]() Seminarium, 20 godzin ![]() Wykład w formie kształcenia na odległość, 15 godzin ![]() |
|
Koordynatorzy: | Anna Wesołowska | |
Prowadzący grup: | Agnieszka Cios, Dominika Dudek, Anna Głuszewska, Tomasz Grodzicki, Barbara Gryglewska, Łukasz Hońdo, Magdalena Jastrzębska-Więsek, Anna Partyka, Magdalena Piętka, Paweł Różanowski, Anetta Undas, Anna Wesołowska | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: | Przedmiot - Egzamin | |
Cele kształcenia: | Celem modułu jest zapoznanie studenta z farmakoterapią wybranych schorzeń, a szczególnie chorób cywilizacyjnych, rolą farmaceuty i możliwościami jakie może on pełnić jako członek komitetu terapeutycznego lub farmaceuta kliniczny. Zaznajomienie studentów z korzyściami terapeutycznymi i ekonomicznymi monitorowania stężeń leków w płynach organizmu |
|
Efekty kształcenia: | Student: W zakresie wiedzy: W01: zna zasady prowadzenia wywiadu medycznego, służącego do wykrywania, klasyfikowania i rozwiązywania problemów lekowych, a także stosowane na świecie systemy klasyfikacji problemów lekowych (E.W7.); W02: zna i rozumie znaczenie i rolę farmaceuty w nadzorowaniu farmakoterapii pacjentów przewlekle chorych (E.W12.); W03: zna i rozumie zasady określania potrzeb lekowych pacjenta (E.W13.); W04: zna i rozumie zasady indywidualizacji farmakoterapii uwzględniające różnice w działaniu leków spowodowane czynnikami fizjologicznymi w stanach chorobowych (E.W14.); W05: zna i rozumie przyczyny występowania oraz metody zapobiegania i zmniejszania częstości występowania niepożądanych działań leków (E.W15.); W06: zna i rozumie przyczyny występowania oraz metody zapobiegania i zmniejszania częstości występowania powikłań polekowych spowodowanych: stosowaniem leków poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label), nieuwzględnianiem przeciwwskazań i ograniczeń do ich stosowania, nieracjonalną farmakoterapią, reklamą leków w środkach masowego przekazu oraz powszechną dostępnością leków, zwłaszcza dostępnych bez recepty lekarskiej (OTC) (E.W16.); W07: zna kryteria wyboru leków oraz wskazania kliniczne do prowadzenia terapii monitorowanej stężeniami leków w płynach biologicznych organizmu (E.W17.); W08: zna podstawowe źródła informacji o leku (książki, czasopisma, bazy danych) (E.W18.); W09: zna zasady tworzenia Charakterystyki Produktu Leczniczego i redagowania ulotki informacyjnej o leku dla pacjenta (E.W19.); W10: zna różnice między ulotką informacyjną o leku a ulotką dołączaną do suplementów diety oraz innych produktów dostępnych w aptece (E.W20.); W11: rozumie znaczenie charakterystyki produktu leczniczego i wyrobu medycznego w optymalizacji farmakoterapii (E.W21.); W12: zna prawne, etyczne i metodyczne aspekty prowadzenia badań klinicznych i zasady funkcjonowania ośrodka badań klinicznych (E.W22.); W13: zna rolę farmaceuty w prowadzeniu badań klinicznych (E.W23.); W14: zna zagadnienia dotyczące nowoczesnej farmakoterapii wybranych chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymagających przewlekłego leczenia, w oparciu o zasady postępowania medycznego określanego jako medycyna oparta na dowodach (evidence based medicine), standardy terapeutyczne oraz wytyczne polskich i europejskich towarzystw lekarskich (E.W24.); W15: zna zagadnienia dotyczące farmakoterapii uzależnienia od opioidów, wytyczne dotyczące terapii substytucyjnej metadonem i buprenorfiną oraz rolę farmaceuty w redukcji szkód zdrowotnych wynikających z przyjmowania narkotyków (E.W25.); W16: zna rolę farmaceuty w monitorowaniu terapii bólu, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń związanych z samoleczeniem (E.W26.); W17: zna zasady współpracy farmaceuty i lekarza, które są podstawą współczesnej farmakoterapii, z uwzględnieniem zagadnień dotyczących opracowywania receptariusza szpitalnego oraz standardów terapeutycznych; Dziennik Ustaw – 40 – Poz. 631 (E.W27.) W18: zna i rozumie zasady dopuszczania do obrotu produktów leczniczych, wyrobów medycznych, kosmetyków i suplementów diety (E.W28.); W19: zna i rozumie zasady przeprowadzania i organizacji badań z udziałem ludzi, w tym badań opisowych i eksperymentalnych (E.W41.); W20: rozumie potrzebę rozwoju postawy i wrażliwości etyczno-moralnej w praktyce zawodowej (E.W55.). W21: zna kryteria wyboru leków oraz wskazania kliniczne do prowadzenia terapii monitorowanej stężeniami leków w płynach biologicznych organizmu na podstawie wybranych przykładów leków (antybiotyków, leków immunosupresyjnych); (E.W17. ) W22: zna i rozumie przyczyny występowania, metody zapobiegania i zmniejszania występowania działań niepożądanych z wykorzystaniem wiedzy z zakresu chronofarmakoterapii (E.W15.) W zakresie umiejętności: U01: przygotowuje plan monitorowania farmakoterapii, określając rodzaj wskaźników wykorzystywanych w ocenie skuteczności oraz częstotliwość pomiaru tych wskaźników (E.U6.); U02: określa zagrożenia związane ze stosowaną farmakoterapią w różnych grupach pacjentów oraz planuje działania prewencyjne (E.U9.); U03: wstępnie ocenia związek przyczynowo-skutkowy między stosowanym lekiem a obserwowaną reakcją (E.U10.); U04: przewiduje wpływ różnych czynników na właściwości farmakokinetyczne i farmakodynamiczne leków i rozwiązuje problemy dotyczące indywidualizacji i optymalizacji farmakoterapii (E.U37.); U05: aktywnie monitoruje i raportuje niepożądane działania leków, wdraża działania prewencyjne, udziela informacji związanych z powikłaniami farmakoterapii pracownikom służby zdrowia, pacjentom lub ich rodzinom (E.U38.); U06: aktywnie uczestniczy w pracach zespołu terapeutycznego, współpracując z lekarzem, pielęgniarką oraz diagnostą laboratoryjnym, w celu wyboru optymalnego sposobu leczenia pacjenta (E.U39.); U07: aktywnie uczestniczy w badaniach klinicznych (E.U40.); U08: korzysta z różnych źródeł informacji o lekach, w tym w języku angielskim, i krytycznie interpretuje te informacje (E.U41.); U09: podaje podstawowe definicje związane z wytwarzaniem oraz obrotem produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, kosmetykami i suplementami diety oraz wskazuje źródłowe akty prawne (E.U42.); U10: interpretuje wyniki metaanalizy z badań eksperymentalnych i klinicznych (E.U51.); U11: odnosi się do zasad etyki zawodowej farmaceuty i praw pacjenta w relacji z pacjentem i personelem medycznym (E.U54.) U12: potrafi określić korzyści terapeutyczne i ekonomiczne monitorowania stężeń leków w płynach organizmu; (E.U11.) |
|
Wymagania wstępne: | Zaliczenie z modułów: Farmakologia z farmakodynamiką Toksykologia Student w zakresie wiedzy: D.W1. zna budowę i funkcję barier biologicznych w organizmie, które wpływają na wchłanianie i dystrybucję leku; D.W2. rozumie procesy, jakim podlega lek w organizmie, w zależności od drogi podania; D.W4. rozumie znaczenie czynników charakteryzujących substancję leczniczą i postać leku dla poprawy dostępności biologicznej substancji leczniczej i modyfikacji czasu jej działania; D.W5. zna zagadnienia związane z korelacją wyników badań in vitro – in vivo (IVIVC); D.W7. zna i rozumie procesy farmakokinetyczne: wchłanianie, rozmieszczenie, metabolizm, uwalnianie (ADME) decydujące o zależności dawka – stężenie – czas; D.W8. zna parametry farmakokinetyczne opisujące procesy wchłaniania, dystrybucji i eliminacji leków oraz sposoby ich wyznaczania; D.W9. zna i rozumie uwarunkowania fizjologiczne, patofizjologiczne i środowiskowe wpływające na przebieg procesów farmakokinetycznych; D.W10. zna podstawy terapii monitorowanej stężeniem leku; D.W11. zna i rozumie zagadnienia związane z biorównoważnością leków; D.W12. zna i rozumie podstawowe pojęcia i zagadnienia związane z działaniem leków; D.W13. zna i rozumie czynniki wpływające na działanie leków; D.W14. zna czynniki dziedziczne wpływające na skuteczność i bezpieczeństwo stosowanych leków; D.W15. zna drogi podania i dawkowanie leków; D.W16. zna punkty uchwytu i mechanizmy działania leków; D.W17. rozumie komórkowe i molekularne mechanizmy działania leków; D.W18. zna właściwości farmakologiczne poszczególnych grup leków; D.W19. zna wskazania i przeciwwskazania dla poszczególnych grup leków; D.W20. zna działania niepożądane swoiste dla leku i zależne od dawki; D.W21. zna klasyfikację działań niepożądanych; D.W22. zna problemy wzajemnego oddziaływania między lekami oraz między lekami a produktami spożywczymi; D.W23. zna zasady prawidłowego kojarzenia leków; D.W24. zna możliwości unikania niekorzystnych interakcji; D.W25. zna zasady monitorowania działań niepożądanych; D.W26. zna podstawowe pojęcia związane z toksykologią, w tym zagadnienia dotyczące toksykokinetyki, toksykometrii oraz metod alternatywnych stosowanych w toksykologii; D.W27. zna procesy, jakim podlega ksenobiotyk w ustroju, ze szczególnym uwzględnieniem procesów biotransformacji, w zależności od dróg podania i dróg narażenia; D.W28. zna różnorodne mechanizmy działania toksycznego ksenobiotyków oraz zasady postępowania w zatruciach; D.W30. zna zagadnienia związane z toksykologią szczegółową, w tym między innymi z działaniem toksycznym wybranych leków i substancji uzależniających, metali, związków nieorganicznych i organicznych, takich jak alkohole, pestycydy i tworzywa sztuczne; D.W38. zna i rozumie możliwe interakcje leków z żywnością, takie jak wpływ pożywienia na leki (na poziomie wchłaniania, transportu, biotransformacji i wydalania leków) oraz wpływ leków na wchłanianie, transport, metabolizm i wydalanie składników odżywczych pożywienia; C.W1. zna chemiczne i biochemiczne mechanizmy działania leków; C.W2. zna właściwości fizykochemiczne substancji leczniczych wpływające na aktywność biologiczną leków; C.W3. dokonuje podziału substancji leczniczych według klasyfikacji anatomiczno-terapeutyczno-chemicznej (ATC) lub w układzie farmakologicznym, z uwzględnieniem mianownictwa międzynarodowego oraz nazw synonimowych; C.W4. zna leki znakowane izotopami i związki znakowane izotopami stosowane w diagnostyce i terapii chorób, metody ich otrzymywania i właściwości; C.W8. zna podstawowe kategorie leków oraz problematykę ochrony patentowej; C.W9. zna metody poszukiwania nowych substancji leczniczych; C.W37. zna grupy związków chemicznych – metabolitów pierwotnych i wtórnych, decydujących o aktywności biologicznej i farmakologicznej surowców roślinnych; C.W38. zna struktury chemiczne związków występujących w roślinach leczniczych, ich działanie i zastosowanie; C.W40. zna surowce roślinne silnie i bardzo silnie działające, a także skład chemiczny, właściwości lecznicze i toksyczność roślin narkotycznych; C.W41. zna zasady stosowania i dawkowania leczniczych surowców roślinnych, ich toksyczność, skutki działań niepożądanych oraz interakcje z lekami syntetycznymi, innymi surowcami i substancjami pochodzenia roślinnego. A.W5. zna fizjologię układów: nerwowego, wydzielania wewnętrznego, krążenia, limfatycznego, rozrodczego, pokarmowego, moczowego i oddechowego, mechanizmy adaptacyjne, regulacji nerwowej, hormonalnej i termoregulacji; A.W6. zna i rozumie mechanizmy modyfikacji procesów fizjologicznych przez środki farmakologiczne; A.W7. zna podstawy patofizjologii komórki i układów organizmu ludzkiego; A.W8. zna zaburzenia funkcji adaptacyjnych i regulacyjnych organizmu oraz zaburzenia przemiany materii; objaśnia mechanizmy rozwoju nowotworów; A.W9. zna budowę i funkcje biologiczne białek, kwasów nukleinowych, węglowodanów, lipidów, hormonów i witamin; A.W10. zna strukturę i funkcje błon biologicznych oraz mechanizmy transportu przez błony; A.W11. zna molekularne aspekty transdukcji sygnałów; A.W12. zna główne szlaki metaboliczne i ich współzależności, mechanizmy regulacji metabolizmu i wpływu leków na te procesy; A.W13. zna funkcjonowanie układu odpornościowego organizmu i mechanizmy odpowiedzi immunologicznej; A.W14. zna zasady prowadzenia diagnostyki immunologicznej oraz zasady i metody immunoprofilaktyki i immunoterapii. Student w zakresie umiejętności: D.U5. ocenia różnice we wchłanianiu substancji leczniczej w zależności od składu leku, jego formy oraz warunków fizjologicznych i patologicznych; D.U6. oblicza i interpretuje parametry farmakokinetyczne leku wyznaczone z zastosowaniem modeli farmakokinetycznych lub techniką bezmodelową; D.U7. uzasadnia konieczność zmian dawkowania leku u indywidualnego chorego (w zależności od schorzeń, wieku, czynników genetycznych itp.); D.U8. określa zmiany dawkowania leku u indywidualnego chorego w oparciu o monitorowanie stężenia tego leku we krwi; D.U9. wyjaśnia przyczyny i skutki interakcji w fazie farmakokinetycznej i interpretuje wpływ czynników na działanie leków; D.U10. uzasadnia wpływ czynników dziedzicznych na skuteczność i bezpieczeństwo leków; D.U11. wyjaśnia właściwości farmakologiczne leku w oparciu o punkt uchwytu i mechanizm działania; D.U12. przewiduje działania niepożądane, w zależności od dawki i drogi podania leku; D.U13. wymienia wskazania i przeciwwskazania dla poszczególnych grup leków; D.U14. uzasadnia korzyści wynikające ze stosowania leku złożonego; D.U15. wyjaśnia przyczyny i skutki interakcji między lekami oraz między lekami a pożywieniem; D.U16. przewiduje skutki niekorzystnych interakcji i im zapobiega; D.U17. wykorzystuje nabyte wiadomości z fizjologii, patofizjologii, mikrobiologii, immunologii, farmakokinetyki oraz chemii leków do zrozumienia mechanizmów działań niepożądanych oraz interakcji lekowych; D.U23. ocenia różnice w zagadnieniach związanych z rodzajem narażenia na trucizny (toksyczność ostra, przewlekła, efekty odległe); D.U32. przewiduje skutki zmiany dostępności farmaceutycznej i biologicznej leków w wyniku spożywania określonych produktów spożywczych; D.U38. korzysta ze źródeł informacji na temat badań dostępności biologicznej i biorównoważności oraz dostępności farmaceutycznej, w tym wytycznych, publikacji naukowych i przepisów prawa; D.U39. łączy informacje z różnych dyscyplin w celu przewidywania skuteczności terapeutycznej, w zależności od rodzaju postaci leku i miejsca aplikacji; D.U43. określa właściwy sposób aplikacji leku, z uwzględnieniem jego właściwości; D.U44. doradza w zakresie właściwego dawkowania oraz przyjmowania leku; D.U45. zapobiega interakcjom w fazie farmakokinetycznej; D.U47. udziela informacji o mechanizmie działania, właściwościach farmakologicznych i działaniu niepożądanym leku; D.U48. przewiduje wystąpienie działania niepożądanego leku; D.U49. zapobiega interakcjom między lekami oraz między lekami a pożywieniem; D.U50. monitoruje działania niepożądane leków; D.U51. przekazuje zdobyte wiadomości z zakresu farmakologii w sposób zrozumiały dla pacjenta; D.U52. współpracuje z lekarzem w celu wyboru właściwego leku; D.U53. samodzielnie korzysta ze źródeł informacji dotyczących toksyczności ksenobiotyków i wytycznych do oceny narażenia i ryzyka zdrowotnego; D.U54. weryfikuje informacje z różnych dyscyplin, w celu przewidywania kierunku i siły działania toksycznego ksenobiotyków, w zależności od ich budowy chemicznej i rodzaju narażenia; D.U55. interpretuje wyniki badań w zakresie oceny działania toksycznego ksenobiotyku; C.U1. wyjaśnia zależność między budową chemiczną a działaniem leków; C.U15. udziela informacji o leczniczym surowcu roślinnym, określa jego skład chemiczny, właściwości lecznicze, działania uboczne i interakcje; C.U19. stosuje techniki komputerowe do interpretacji wyników analizy i zebrania informacji o leku; C.U38. wyszukuje w piśmiennictwie informacje naukowe, dokonuje ich wyboru i oceny oraz wykorzystuje je w celach praktycznych. A.U5. opisuje mechanizmy funkcjonowania organizmu ludzkiego na wszystkich poziomach jego organizacji, rozpatruje poszczególne funkcje organizmu ludzkiego jako powiązane elementy zintegrowanej całości, charakteryzuje możliwości adaptacyjne organizmu człowieka; A.U6. wykorzystuje nabytą wiedzę do analizy stanu czynnościowego organizmu w celu optymalizacji i indywidualizacji farmakoterapii i profilaktyki; A.U7. rozumie i opisuje mechanizmy rozwoju zaburzeń czynnościowych, prawidłowo interpretuje patofizjologiczne podłoże rozwoju chorób; A.U11. opisuje i tłumaczy mechanizmy i procesy immunologiczne w warunkach zdrowia i choroby; A.U12. analizuje podłoże molekularne procesów patologicznych |
|
Forma i warunki zaliczenia: | Podstawą zaliczenia przedmiotu jest: - pozytywny wynik (minimum 3.0) wszystkich cząstkowych zaliczeń kolokwiów pisemnych - obecność na zajęciach seminaryjnych i ćwiczeniach - pozytywny wynik z testu egzaminacyjnego (minimum 60% prawidłowych odpowiedzi) Student, który z pisemnych kolokwiów uzyska średnią ocen powyżej 4.0, uzyskuje prawo do zwolnienia z egzaminu |
|
Metody sprawdzania i kryteria oceny efektów kształcenia uzyskanych przez studentów: | Rodzaj: - formująca/kształtująca (wielokrotnie w trakcie kursu) - podsumowująca (na zakończenie kursu). Ocena wiedzy - Egzamin pisemny – rozpoznawanie odpowiedzi, test wyboru (minimum 60% prawidłowych odpowiedzi) Ocena umiejętności – ocena studenta przez opiekuna zajęć, znajomość przedmiotu, poszukiwanie informacji, zdolności kojarzeniowe Ocena postaw – ocena pracy studenta w zespole dokonywana przez opiekuna zajęć |
|
Metody dydaktyczne: | Metody podające: - wykład informacyjny wsparty prezentacją audiowizualną Metody praktyczne: - zajęcia seminaryjne – seminarium problemowe poprzedzone wstępną prelekcją wspartą prezentacją multimedialną - zajęcia ćwiczeniowe – samodzielny opis i interpretacja przypadku klinicznego. |
|
Bilans punktów ECTS: | Udział w zajęciach z nauczycielem akademickim – 60 godz.+ 16 godz. Przygotowanie teoretyczne do zajęć (samodzielna praca) – 200 godz. w tym: - przygotowanie do zajęć seminaryjnych 100 godz. - przygotowanie do ćwiczeń 100 godz. Łącznie 276 godz. nakładu pracy studenta |
|
Grupa treści kształcenia: | Grupa treści kierunkowych |
|
Wymiar, zasady i forma odbywania praktyk: | nie dotyczy |
|
Pełny opis: |
Problemy ogólne dotyczące stosowania leków działających na układ sercowo – naczyniowy. Żywienie pozajelitowe, dojelitowe i domowe Farmakoterapia bólu w praktyce. Terapia chorób układu krzepnięcia – zakrzepica żył głębokich, żylna choroba zakrzepowo-zatorowa. Badania kliniczne – rola i miejsce farmaceuty w prowadzeniu i nadzorowaniu badań klinicznych. Farmakoterapia chorób nowotworowych u dzieci i dorosłych. Farmakoterapia zaburzeń afektywnych i schizofrenii. Specyfika farmakoterapii u osób starszych. Choroby układu krążenia – farmakoterapia nadciśnienia tętniczego, jego powikłań oraz zaburzeń lipidowych. Schorzenia infekcyjne – zasady racjonalnej antybiotykoterapii, kliniczne aspekty kojarzenia antybiotyków, szpitalna polityka antybiotykowa, współpraca z lekarzem i mikrobiologiem w doborze antybiotyków. Farmakoterapia cukrzycy. Farmakoterapia astmy oskrzelowej. Farmakoterapia wybranych schorzeń autoimmunologicznych - reumatoidalnego zapalenia stawów, stwardnienia rozsianego i łuszczycy. Możliwości modyfikacji terapii nadciśnienia tętniczego, chorób z autoagresji i chorób nowotworowych w oparciu o zasady chronofarmakoterapii Praktyczne aspekty zastosowania terapii monitorowanej w: antybiotykoterapii, stosowaniu leków immunosupresyjnych , cytostatyków i wpływających na układ krążenia Praktyczne aspekty farmakoterapii u osób w podeszłym wieku | |
Literatura: |
Obowiązkowa: Wytyczne polskich i europejskich towarzystw lekarskich dostępne w internecie A.Januszewicz, A. Prejbisz: Przypadki kliniczne w nadciśnieniu tętniczym. Medycal Education 2011 M. Jarema red.: Standardy leczenia farmakologicznego niektórych zaburzeń psychicznych. Via Medica 2011 Dodatkowa: W. Kostowski, P. Kubikowski: Farmakologia. Podstawy farmakoterapii i farmakologii klinicznej. PZWL 2004. Danysz, W. Buczko: Kompendium farmakologii i farmakoterapii. Elsevier Urban&Partner 2008 K. Orzechowska-Juzwenko: Farmakologia kliniczna. Znaczenie w praktyce medycznej. Górnicki Wydawnictwo Medyczne 2006 Maudsley: Przewodnik psychofarmakoterapii. Via Medica 2008 Wytyczne polskich i europejskich towarzystw lekarskich dostępne w internecie |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Jagielloński w Krakowie.