Wybrane zagadnienia z psychologii i psychoterapii egzystencjalnej (wykład)

Kurs ukazuje specyfikę i wartość ujęcia egzystencjalnego w psychologii. Uwrażliwia na te aspekty rzeczywistości człowieka, które nie poddają się próbom wyjaśnienia i przewidywania. Stawia pytania o możliwość pomocy psychologicznej człowiekowi znajdującemu się w sytuacji granicznej. Stanowi też okazję do refleksji nad możliwościami i ograniczeniami psychoterapii. Wprowadza w problematykę etyki procesu psychoterapeutycznego. W efekcie zajęć student powinien: znać genezę i specyfikę perspektywy egzystencjalnej w psychologii i psychoterapii, umieć wskazać możliwości i ograniczenia perspektywy egzystencjalnej w praktyce badawczej i klinicznej, znać podstawowe egzystencjalne koncepcje rozwoju człowieka i możliwości jego wspierania, dostrzegać wagę tzw. sytuacji granicznych w biegu życia ludzkiego, rozpoznawać rolę psychologa w towarzyszeniu człowiekowi doświadczającemu sytuacji granicznych.

Literatura obowiązkowa:

Arendt H., (2008). Czym jest filozofia egzystencji. Warszawa: Prószyński i S-ka.

Buber M., (1993). Problem człowieka. Warszawa: Spacja, ss. 7-62.

Frankl V., (1976). Homo Patiens. Warszawa: Pax.

Jaspers, K. (1990). Istota i krytyka psychoterapii. W: K.Jaspers. Filozofia egzystencji. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, ss. 378-436.

May R., (1995). O istocie człowieka. Szkice z psychologii egzystencjalnej. Poznań: Rebis, ss. 41-110.

May, R. (1994). Granice twórczości. W: R. May. Odwaga tworzenia. Rebis: Poznań, ss. 7-31.

Laing R. D., (1995). Podzielone “Ja”. Poznań: Rebis, ss. 17-76.

Laing R. D., (1996). Polityka doświadczenia. Rajski ptak. Warszawa: Wydawnictwo KR, ss. 47-102.

Laing R. D., (1997). “Ja” i inni. Poznań: Rebis.

Opoczyńska M., (2002). Róża wierszem niezawołana. Szkice na temat poznania i samopoznania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Opoczyńska M., (2002). Kim jestem? Doświadczenie choroby psychicznej a stawanie się sobą. Kraków: Wydawnictwo UJ, ss. 15-94.

Opoczyńska M., (2018). Dialog Innych albo inne monologi. Kraków: Wydawnictwo UJ, ss. 145-238.

Opoczyńska, M. (2012). Słowem, z powrotem do rzeczy. O dochodzeniu do siebie w psychoterapii. W: P.Oleś., M.Puchalska-Wasyl (red.). Dialog z samym sobą. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, ss. 360-375.

Opoczyńska, M. (2010). Dyskurs cierpienia - dialog świadków?. W: M.Straś-Romanowska, B.Bartosz, M.Żurko (red.). Psychologia małych i wielkich narracji. Warszawa: Eneteia Wydawnictwo Psychologii i Kultury, ss. 277-290.

Opoczyńska, M. (2011). Semantyka szaleństwa i szaleństwo semantyki. W: A.Tokarz (red.). Pamięć, osobowość, osoba. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, ss. 325-336.

Opoczyńska M. (red.). (1999). Wprowadzenie do psychologii egzystencjalnej. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Yalom I.D., Psychoterapia egzystencjalna, Instytut Psychologii Zdrowia, Warszawa 2008, r. 2,5,8,9

Literatura uzupełniająca:

Jaspers, K. (1990). Język. W: K. Jaspers. Filozofia egzystencji. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, ss. 195-266.

Jaspers, K. (2006). O stosunku schizofrenii do dzieła. W: K.Jaspers. Strindberg i van Gogh. Warszawa: Wydawnictwo KR, ss.223-238.

Marcel, G. (1995). Obecność jako tajemnica. W: G.Marcel. Tajemnica bytu. Kraków: Wydawnictwo Znak, ss. 209-230.

Marcel, G. (1959). Ja i inni. W: G.Marcel. Homo viator. Wstęp do metafizyki nadziei. Warszawa: Wydawnictwo PAX, ss. 8-32.

Marcel, G. (1959). Zarys fenomenologii i metafizyki nadziei. W: G.Marcel. Homo viator. Wstęp do metafizyki nadziei. Warszawa: Wydawnictwo PAX, ss. 33-94.

Tillich P., (1994). Męstwo bycia. Poznań: Rebis, ss. 37-94.

Van den Berg J. H., (1978). Inne istnienie. Warszawa: PAX.

Św. Augustyn. (1987). Wyznania. Warszawa: Wydawnictwo PAX.

Pascal B., (1972). Myśli. Warszawa: Wydawnictwo PAX.

Kierkegaard S., (1996). Lęk. Warszawa: Aletheia.

Kierkegaard S., (1982). Bojaźń i drżenie. Choroba na śmierć. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Morasiewicz, J. (2014). Przyjdzie śmierć i będzie miała twoje oczy. Doświadczenie samobójstwa w pracy psychiatry. W: M. Opoczyńska (red.) Poza zasadą powszechności. Próby idiograficzne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, ss. 399-422.

Opoczyńska M., (2016). Genealogie psychoterapii. Fragmenty dyskursu egzystencjalnego. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Opoczyńska M. (2019). Pasaże egzystencji. Strony psychoterapii i inne strony. Kraków: Wydawnictwo UJ

Wójcik-Krzemień, A. (2014). O relacyjnej gościnności u kresu życia. W: M.Opoczyńska (red.) Poza zasadą powszechności. Próby idiograficzne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, ss. 361-378.

Wiktor, M, Opoczyńska, M. (2014). Mowy utraty i mowy o utracie. W: M.Opoczyńska (red.) Poza zasadą powszechności. Próby idiograficzne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, ss. 379-398.

Egzamin ustny na podstawie pracy pisemnej Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest uczestnictwo w wykładach i przygotowanie pisemnej pracy semestralnej, będącej podstawą rozmowy egzaminacyjnej.