Seminarium tematyczne. Oblicza śmierci w różnych kręgach kulturowych
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | WFz.KPSC-8368 |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0221) Religia
|
Nazwa przedmiotu: | Seminarium tematyczne. Oblicza śmierci w różnych kręgach kulturowych |
Jednostka: | Katedra Porównawczych Studiów Cywilizacji |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
6.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Skrócony opis: |
Śmierć jest nierozerwalnie związana z człowiekiem od początku jego życia, a może i jeszcze wcześniej, jeśli przyjmiemy, że warunkiem narodzin nowego życia jest obumarcie, śmierć. Świadectwa archeologiczne oraz literackie wskazują na to, że zagadnienia eschatologiczne zajmowały ważną część w życiu człowieka w każdym kręgu kulturowym na każdym etapie rozwoju. Kenneth Paul Kramer (Śmierć w różnych religiach świata) uważa, iż „to, w jaki sposób postrzegamy śmierć, wpływa na nasz sposób życia, to, jak żyjemy, wpływa na to, jak umieramy, a to, jak umieramy, nadaje nowy sens i ukazuje drogę życia innym.” To właśnie rozważania związane ze śmiercią – z jej postrzeganiem, z postawami wobec niej, z umieraniem i wierzeniami (poglądami) dotyczącymi życia pośmiertnego w różnych kręgach kulturowych będą tematem niniejszego seminarium. |
Pełny opis: |
W trakcie seminarium spróbujemy zastanowić się ad tym, czy postawy ludzkie wobec śmierci w naszym kręgu kulturowym uległy zmianie i dlaczego (dlaczego tak lub nie). Porównując różne kultury zwrócimy uwagę na podobieństwa i różnice związane z obrzędami pochówkowymi oraz wierzeniami im towarzyszącymi, a następnie zastanowimy się nad ich pochodzeniem. Celem kursu jest dostarczenie jego uczestnikom nie tylko wiadomości dotyczących zagadnień związanych ze śmiercią, jej postrzegania i podejścia do niej w różnych kręgach kulturowych na różnych etapach rozwoju kulturowego, ale także wyposażenie ich w umiejętności analityczne i praktyczne, niezbędne przy pisaniu pracy magisterskiej. Szczegółowy program: 1. Definicja śmierci. 2. Rodzaje śmierci. 3. Śmierć jako rezultat…? 4. Co to znaczy „śmierć oswojona”? 5. Śmierć wyczekiwana czy niechciana. 6. Mity początków (kosmogoniczne) i ich związek ze śmiercią. 7. Różnorodność koncepcji eschatologicznych. 8. Zachowania przy zmarłym. 9. Rytuały pogrzebowe i okołopogrzebowe. 10. Zagadnienie duszy. 11. Zmarły jako obcy czy swój, wrogi czy przyjazny? 12. Podejście do zagadnień związanych ze śmiercią i do zmarłych w różnych kręgach kulturach (wskazanych przez uczestników seminarium). 13. Postrzeganie śmierci na przestrzeni wieków w tej samej kulturze. 14. Śmierć w kulturze polskiej. 15. Współczesne zwyczaje w kulturze zachodniej związane ze śmiercią, odbiegające od „tradycyjnych” zachowań. |
Literatura: |
Literatura ogólna 1. Ariès, P., Człowiek i śmierć, Warszawa 1989. 2. Ariés, P., Rozważania o historii śmierci, Warszawa 2007. 3. „Autoportret”, 2008, nr 3 (24). 4. di Nola, A. M., Tryumf śmierci. Antropologia żałoby, Kraków 2006. 5. Eliade, M., Aspekty mitu, Warszawa 1998, s. 27-43 (rozdz. II: Magiczny czar „początków”), 59-78 (rozdz. IV: Eschatologia i kosmogonia). 6. Kerrigan, M., Historia śmierci, Warszawa 2009. 7. Kramer, K. P., Śmierć w różnych religiach świata, Kraków 2007. 8. Perner, H., Ritual Masks, South Carolina 1992. 9. Thomas, L.-V., Trup, Łódź 1980. 10. van der Leeuw, G., Fenomenologia religii, Warszawa 1997, s. 250-302 (cz. 2, C: Świętość w człowieku. Dusza). 11. Zuccaro, C., Teologia śmierci, Kraków 2004, s. 18-37. 12. Życie po śmierci w wielkich religiach, red. H. Coward, Warszawa 2003. Literatura szczegółowa będzie podawana systematycznie na zajęciach w zależności od wybranej przez uczestników kursu do prezentacji i dyskusji kultury. |
Efekty uczenia się: |
Wiedza - w wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie: • wymienić i zdefiniować różne rodzaje śmierci; • opisać rytuały towarzyszące ceremonii pogrzebowej; • objaśnić zachowania związane z zagadnieniem śmierci; • wskazać miejsce zagadnienia śmierci w społeczności danego kręgu kulturowego; • przedstawić postrzeganie śmierci i rytuałów związanych z ceremonią pogrzebową w perspektywie historycznej; • wskazać różnice i podobieństwa w rytuałach pogrzebowych występujących w różnych kręgach kulturowych. Umiejętności - w wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien umieć: • wskazać pochodzenie zwyczajów związanych z rytuałem pogrzebowym; • interpretować zwyczaje związane z rytuałem pogrzebowym; • wskazać wzajemne oddziaływanie na siebie światopoglądu i wierzeń eschatologicznych; • przeprowadzić analizę rytuałów pogrzebowych w danym kręgu kulturowym i wyniki swoich badań zaprezentować w formie pracy naukowej. Kompetencje - w wyniku przeprowadzonych zajęć student nabędzie następujące postawy: • wrażliwość na różnorodność zachowań związanych z rytuałem pogrzebowym; • postępowanie zgodne z przyjętymi normami społecznymi w konkretnej sytuacji; • zdolność do lepszego rozumienia zachowań społecznych; • świadomość odrębności kulturowej, z jednoczesnym uwzględnieniem wspólnych elementów dla wszystkich kultur; potrzeba uzupełniania wiadomości dotyczącej kulturowego dziedzictwa danej społeczności w celu zrozumienia jego współczesnego funkcjonowania. |
Metody i kryteria oceniania: |
Zaliczenie na ocenę wystawione na koniec semestru letniego Warunkami zaliczenia kursu przez studenta jest aktywna obecność (obecność obowiązkowa) na zajęciach, dwukrotne (jedno w każdym semestrze) przedstawienie na zajęciach wybranej problematyki z podanych w programie kursu zagadnień. Przygotowane zagadnienie może dotyczyć pracy magisterskiej, jeśli jej temat odpowiada tematyce seminarium. Bardzo proszę o obecność na pierwszym spotkaniu, wtedy bowiem zostaną dokładnie omówione warunki zaliczenia, wtedy też zaczyna się realizowanie programu kursu. |
Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2023/2024" (w trakcie)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-06-16 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR SEM
CZ PT |
Typ zajęć: |
Seminarium, 60 godzin, 11 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Bożena Gierek | |
Prowadzący grup: | Bożena Gierek | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: | Przedmiot - Zaliczenie na ocenę | |
Ocena wliczana do średniej: | tak |
|
Cele kształcenia: | Celem kursu jest dostarczenie jego uczestnikom wiadomości dotyczących zagadnień związanych ze śmiercią, jej postrzeganiem i podejściem do niej w różnych kręgach kulturowych na różnych etapach rozwoju kulturowego. Równocześnie dzięki kursowi jego uczestnicy powinni nabyć analityczne i praktyczne umiejętności niezbędne przy pisaniu pracy naukowej. |
|
Efekty kształcenia: | Wiedza - w wyniku przeprowadzonych zajęć student: • ma wiedzę dotyczącą różnych rodzajów śmierci (PSC_K2_W02); • zna rytuały towarzyszące ceremonii pogrzebowej w różnych kręgach kulturowych (PSC_K2_W04); • rozumie przyjmowanie różnych postaw oraz zachowania związane ze śmiercią (PSC_K2_W05); • posiada wiedzę dotyczącą prowadzenia badań antropologiczno-etnograficznych (PSC_K2_W03); • posiada wiedzę dotyczącą przygotowania naukowych prac pisemnych oraz prezentacji (PSC_K2_W02). Umiejętności - w wyniku przeprowadzonych zajęć student potrafi: • interpretować zwyczaje związane z rytuałem pogrzebowym (PSC_K2_U01); • wskazać wzajemne oddziaływanie na siebie światopoglądu i wierzeń eschatologicznych (PSC_K2_U07); • wskazać różnice i podobieństwa w rytuałach pogrzebowych występujących w różnych kręgach kulturowych (PSC_K2_U02); • przeprowadzić analizę rytuałów pogrzebowych w danym kręgu kulturowym i wyniki swoich badań zaprezentować w formie pracy naukowej (PSC_K2_U09). Kompetencje - w wyniku przeprowadzonych zajęć student jest: • jest gotów postępować zgodne z przyjętymi normami społecznymi w konkretnej sytuacji (PSC_K2_K09); • świadomy odrębności kulturowej, przy jednoczesnym uwzględnienieniu wspólnych elementów dla różnych kultur (PSC_K2_K03, PSC_K2_K04); • świadomy potrzeby uzupełniania wiadomości dotyczących kulturowego dziedzictwa danej społeczności w celu zrozumienia jej współczesnego funkcjonowania (PSC_K2_K07). |
|
Wymagania wstępne: | Kurs nie jest przeznaczony dla studentów I roku studiów 1. stopnia. |
|
Forma i warunki zaliczenia: | Zaliczenie na ocenę wystawiane jest na koniec semestru letniego. Warunki zaliczenia kursu przez studenta: • obecność na zajęciach (dopuszczalne 2 nieobecności w semestrze na 15 spotkań 1,5- godzinnych); • aktywność na zajęciach; • dwukrotne (jedno w każdym semestrze) przedstawienie na zajęciach w formie prezentacji multimedialnej wybranego zagadnienia związanego z tematyką kursu, uzgodnionego z prowadzącym kurs. Przygotowane zagadnienie może dotyczyć pracy magisterskiej, jeśli jej temat odpowiada tematyce seminarium. Uzupełnieniem prezentacji jest dostarczenie ( najlepiej przed prezentacją, najpóźniej do tygodnia po prezentacji) wykazu literatury ze wszystkimi poprawnie zapisanymi bibliograficznymi danymi - co najmniej 5 publikacji (artykułów, rozdziałów, książek) - wykorzystanej do jej przygotowania. Student przygotowujący prezentację winien podać (po uprzednim uzgodnieniu z prowadzącą kurs) pozostałym uczestnikom kursu tekst źródłowy z nią związany najpóźniej na tydzień przed tą prezentacją. W przypadku nieprzygotowania lub niedostatecznego przygotowania do zajęć prowadząca kurs może zalecić opracowanie danego tematu w formie pisemnej i dostarczenie pracy w wyznaczonym terminie. Bardzo proszę o obecność na pierwszym spotkaniu, wtedy bowiem zostaną dokładnie omówione warunki zaliczenia, wtedy też zaczyna się realizowanie programu kursu. |
|
Metody sprawdzania i kryteria oceny efektów kształcenia uzyskanych przez studentów: | Na końcową ocenę składają się następujące elementy: obecność na wszystkich zajęciach (10%), aktywne uczestnictwo w zajęciach oraz przedstawienie wybranych zagadnień. Liczba punktów (%), dotycząca dwóch ostatnich elementów będzie uzależniona od aktywności oraz prezentacji. Na ocenę końcową może mieć także wpływ zaawansowanie pracy magisterskiej, jeśli będzie pisana z tematyki seminarium. |
|
Metody dydaktyczne - słownik: | Metody podające - objaśnienie lub wyjaśnienie |
|
Bilans punktów ECTS: | bierny udział w zajęciach – 30 godz. (1 ECTS); zapoznanie się z literaturą przedmiotu i aktywny udział w zajęciach – 90 godz. (3 ECTS); przygotowanie dwóch wystąpień/prezentacji (w każdym semestrze jedno) dotyczących problematyki podanej w programie kursu – 60 godz. (2 ECTS) |
|
Grupa treści kształcenia: | Grupa treści kształcenia do wyboru |
|
Sylabus przedmiotu dla studentów rozpoczynających studia od roku akademickiego 19/20 lub później: | Porównawcze studia cywilizacji, rok 1 |
|
Skrócony opis: |
Śmierć jest nierozerwalnie związana z człowiekiem od początku jego życia, a może i jeszcze wcześniej, jeśli przyjmiemy, że warunkiem narodzin nowego życia jest obumarcie, śmierć. Świadectwa archeologiczne oraz literackie wskazują na to, że zagadnienia eschatologiczne zajmowały ważną część w życiu człowieka w każdym kręgu kulturowym na każdym etapie rozwoju. Kenneth Paul Kramer ("Śmierć w różnych religiach świata") uważa, iż „to, w jaki sposób postrzegamy śmierć, wpływa na nasz sposób życia, to, jak żyjemy, wpływa na to, jak umieramy, a to, jak umieramy, nadaje nowy sens i ukazuje drogę życia innym”. To właśnie rozważania związane ze śmiercią – z jej postrzeganiem, z postawami wobec niej, z umieraniem i wierzeniami (poglądami) dotyczącymi życia pośmiertnego w różnych kręgach kulturowych będą tematem niniejszego seminarium. |
|
Pełny opis: |
W trakcie seminarium spróbujemy zastanowić się nad tym, czy postawy ludzkie wobec śmierci w naszym kręgu kulturowym uległy zmianie i dlaczego (dlaczego tak lub nie). Porównując różne kultury zwrócimy uwagę na podobieństwa i różnice związane z obrzędami pochówkowymi oraz wierzeniami im towarzyszącymi, a następnie zastanowimy się nad ich pochodzeniem. Szczegółowy program: 1. Definicja śmierci i jej rodzaje. 2. Śmierć jako element życia społecznego; jej miejsce w społeczeństwie. 3. Mity kosmogoniczne i ich związek ze śmiercią. 4. Różnorodność koncepcji eschatologicznych. 5. Zachowania przy zmarłym. Rytuały pogrzebowe i okołopogrzebowe. 6. Zagadnienie duszy. 7. Podejście do zagadnień związanych ze śmiercią i do zmarłych w różnych kręgach kulturach w perspektywie czasu i zmienności. 8. Prowadzenie badań naukowych oraz prezentowanie ich wyników w formie pisemnej lub wystąpienia. |
|
Literatura: |
Literatura obowiązkowa: 1. Ariès, P., Człowiek i śmierć, Warszawa 1989. 2. Ariés, P., Rozważania o historii śmierci, Warszawa 2007. 3. „Autoportret”, 2008, nr 3 (24). 4. di Nola, A. M., Tryumf śmierci. Antropologia żałoby, Kraków 2006. 5. Eliade, M., Aspekty mitu, Warszawa 1998. 6. Frazer, J. G., Złota gałąź, Warszawa 1969. 7. Thomas, L.-V., Trup, Łódź 1980. 8. van der Leeuw, G., Fenomenologia religii, Warszawa 1997. 9. Zuccaro, C., Teologia śmierci, Kraków 2004, s. 18-37. Literatura uzupełniająca: 1. Canetti, E., Masa i władza, Warszawa 1996. 2. Kramer, K. P., Śmierć w różnych religiach świata, Kraków 2007. 3. Życie po śmierci w wielkich religiach, red. H. Coward, Warszawa 2003. Literatura szczegółowa będzie podawana systematycznie na zajęciach w zależności od kultury wybranej przez uczestników kursu do prezentacji i dyskusji. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Jagielloński w Krakowie.