Zarys historii Węgier do poł. XX w.

Pochodzenie Węgrów

2. Wędrówka na obecnie zamieszkiwane tereny

3. Osiedlenie się plemion węgierskich

4. Formowanie się Państwa Węgierskiego za panowania

króla Stefana

5. Dynastia Árpádów, wybitni władcy, ważne wydarzenia

6. Wojny tureckie, Jan Hunyadi

7. Król Maciej Korwin

8. Przyczyny klęski pod Mohaczem,

9. Rozbicie Państwa Węgierskiego, utrata niepodległości

10. Powstania w Siedmiogrodzie, powstania antyhabsburskie

11. Okres napoleoński na Węgrzech

12. Okres reform I poł. XIX w.

13. Wiosna Ludów: przyczyny, przebieg i upadek

14. Postać Józefa Bema

15. Państwo dualistyczne

16. Problemy narodowościowe terenów Korony św. Stefana

17. Przyczyny rozpadu Austro-Węgier

18. Okres międzywojenny, Węgierska Republika Rad

19. Węgry w okresie II wojnie światowej

Przedmiot Zarys historii Węgier do połowy XX wieku ma charakter wprowadzeniowy,

ogólne wiadomości są zachętą do głębszego poznania omawianych zagadnień. Celem

zajęć jest chronologiczne przedstawienie najważniejszych zagadnień z zakresu historii

Węgier od pradziejów plemion węgierskich aż do połowy wieku XX oraz zapoznanie

studentów z kluczowymi pojęciami dotyczącymi omawianego materiału. Tematem

rozpoczynającym jest skomplikowana kwestia pochodzenia Węgrów, przynależność

językowa i badania historyczno-porównawcze. Z etnogenezą Węgrów wiążę się

również wędrówka plemion węgierskich na obecnie zamieszkiwane tereny. Istotną

rolę odgrywają także etapy pośrednie, które wskazują na wzajemne oddziaływanie

języków i zależności pomiędzy napotkanymi grupami. W dalszej kolejności przedmiot

zajęć stanowi formowanie się państwowości, pierwszy koronowany władca z rodzimej

dynastii Árpádów. O sile i znaczeniu państwa węgierskiego stanowili królowie

potrafiący wykorzystać odpowiednią koniunkturę i wzmacniać Węgry kosztem

sąsiadów. Istotny okres w historii Węgier stanowią krwawe wojny z armią turecką,

które dzięki strategicznym umiejętnościom dowódców węgierskich przez długi czas

udawało się toczyć poza granicami kraju. Osobny rozdział stanowi z pewnością

panowanie jednego z najważniejszych władców Macieja Korwina, który wciągu kilku

dekad ponownie stworzył silne, niezależne państwo, dzięki temu mógł realizować

swoje dalekosiężne plany. Jego śmierć jest początkiem schyłku znaczenia Węgier

na arenie międzynarodowej, upadek został niejako przypieczętowany klęską pod

Mohaczem, gdzie wojska węgierskie zostały rozgromione przez liczebniejsze siły

tureckie. Po tej narodowej tragedii Węgry znikają z mapy Europy na całe stulecia

i Węgrzy rozpaczliwie będą próbowali odzyskać niepodległość. Kolejne stulecia

przyniosą liczne powstania antytureckie i antyhabsburskie. Niestety żadne z nich nie

przyniosło oczekiwanego rezultatu. Zrzucenie kontroli tureckiej było możliwe dopiero

w wyniku ogólnych zmian i nowego układu sił w Europie, od tego momentu terytorium

węgierskie znajdzie się w całkowitej zależności od dynastii Habsburgów, którzy

umiejętnie potrafili zniechęcić i odwrócić uwagę Węgrów od ich dążeń

niepodległościowych, stosując różnego rodzaju zachęty, jak i restrykcje.

Obowiązkowa

1. W. Felczak, Historia Węgier, Wrocław 1983

2. I. Romsics, Historia Węgier, Poznań 2018

3. S. A. Sroka, Historia Węgier do 1526 roku w zarysie, Bydgoszcz 2000

4. S.A. Sroka, Początki państw. Węgry, Kraków 2015

1. 1. K. Baczkowski, Habsburgowie i Jagiellonowie w walce o Węgry w latach 1490-1492, Oświęcim 2014 2. R. F. Barkowski,

Lechowe Pole 955, Warszawa 2016, 3. K. Baczkowski, Habsburgowie i Jagiellonowie w walce o Węgry w latach

1490-1492, Oświęcim 2014, 4. A. Batowski, Diariusz wypadków 1848 roku, Wrocław 1974,

2. 5. H. Batowski, Rozpad Austro-Węgier 1914-1918. Sprawy narodowościowe i działania dyplomatyczne, wyd. II

poprawione, Kraków 1982 6. J. Besala, Stefan Batory, Warszawa 1992 7. P. Chrzanowska, Wizerunki Generała Józefa

Bema, Tarnów 1983, 8. L. Elekes, E. Lederer, Gy. Székely, Magyarország története az őskortól 1526-ig, Budapest 1961

3. 9. Franciszek II Rakoczy. Pamiętniki. Wyznania, pod red. Z. Lewinówny, Warszawa 1988, 10. R. Grzesik, Kronika

węgiersko-polska, Poznań 1999, 11. W. Gąsiorowski, Bem, Warszawa 1984, 12. G. Györffy, Święty Stefan I. Król Węgier

i jego dzieło, Warszawa 2003

4. 13. J. Kochanowski, Węgry. Od ugody do ugody, Warszawa 1997, 14. I. Kovács, Polacy w węgierskiej Wiośnie Ludów

1848-1849, przeł. J. Snopek, Warszawa 1999, Franciszek II Rakoczy. Pamiętniki. Wyznania, pod red. Z. Lewinówny,

Warszawa 1988, 15. K. Mórawski, Rewolucja Węgierska 1919 roku, Warszawa 1965 16. Polska i Węgry w kulturze

i cywilizacji europejskiej, red. nauk. J. Wyrozumski, Kraków 1997,

5. 17. I. Romsics, A Magyarország Története a XX. Században, Budapest 2005 18. J. Snopek, Węgry. Zarys dziejów i kultury.

Warszawa 2002, 19. A. Sutowicz, Święty Stefan współtwórca chrześcijańskiej Europy, Wrocław 2002