Metodologia I – metody badań ilościowych z elementami statystyki

Zadaniem kursu jest zaznajomienie uczestników z podstawami psychologicznego warsztatu naukowego. Zwłaszcza w odniesieniu do omawianych metod statystycznych nacisk kładziony jest głównie na bierne opanowanie podstawowych zagadnień umożliwiające czytanie ze zrozumieniem tekstów naukowych i elementarną ocenę wiarygodności wyników opisywanych w nich badań.

Zadaniem kursu jest zaznajomienie uczestników z podstawami psychologicznego warsztatu naukowego. Zwłaszcza w odniesieniu do omawianych metod statystycznych nacisk kładziony jest głównie na bierne opanowanie podstawowych zagadnień umożliwiające czytanie ze zrozumieniem tekstów naukowych i elementarną ocenę wiarygodności wyników opisywanych w nich badań.

Bloki tematyczne

1. Wprowadzenie do informacji naukowej: Jaki jest społeczny mechanizm dochodzenia do wiedzy naukowej? Jakie są formalne i treściowe standardy obowiązujące w tekstach naukowych? Jak korzystać ze źródeł informacji naukowej?

2. Elementy metodologii: Jak projektuje się wiarygodne badania empiryczne? Jak interpretować wyniki badań opisowych, korelacyjnych i eksperymentalnych?

3. Podstawy statystyki opisowej: Jak dostrzec zależności niewidoczne gołym okiem? Jak komunikatywnie przedstawiać te zależności?

4. Podstawy wnioskowania statystycznego: Czego i jak można się dowiedzieć o populacji na podstawie badania jej niewielkiej próbki? Jak należy właściwie interpretować publikowane wyniki badań?

5. Charakterystyka najważniejszych metod wielozmiennowych: Jak poszukuje się złożonych zależności między wieloma zmiennymi? Jak buduje się i weryfikuje modele takich zależności? Jak interpretować wyniki najpopularniejszych analiz wielozmiennowych (analiz wariancji, regresji, czynnikowych, skupień, ścieżek, itp.)?

SYLABUS DO WYKŁADÓW:

1. Informacja naukowa 1: specyfika poznania naukowego

2. Informacja naukowa 2: społeczny mechanizm dochodzenia do wiedzy naukowej; przedmiot i metody wymiany informacji naukowej

3. Informacja naukowa 3: konstrukcja typowego doniesienia z badań, bibliograficzne bazy danych

4. Zmienne i zmienność

5. Pomiar, skale

6. Operacjonalizacja, typy badań naukowych.

7. Eksperyment

8. Pomiar w psychologii

9. Statystyka opisowa - wprowadzenie

10. Korelacja i regresja

11. Miary położenia i zmienności

12. Rozkład normalny. Standaryzacja

13. Podstawy wnioskowania statystycznego 1: Estymacja

14. Podstawy wnioskowania statystycznego 2: Weryfikacja hipotez statystycznych

15. Metody wielozmiennowe

SYLABUS DO ĆWICZEŃ:

1. Specyfika poznania naukowego

2. Wyszukiwanie literatury w bibliograficznych bazach danych

3. Specyfika stylu naukowego

4. Analiza doniesień z badań 1 - identyfikacja zmiennych

5. Analiza doniesień z badań 2 - operacjonalizacja, zmienne zakłócające

6. Analiza doniesień z badań 3 - trafność wewnętrzna, zewnętrzna, kwestie etyczne

7. Opis statystyczny 1 - metody

8. Opis statystyczny 2 - zasady komunikatywnej prezentacji danych

9. Korelacja a przyczynowość

10. Rozkład normalny - podstawy

11. Skala z. Porównywanie rozkładów

12. Estymacja

13. Test t. Testy nieparametryczne

14. ANOVA

15. Analiza regresji

LITERATURA OBOWIĄZKOWA DO WYKŁADU:

Brzeziński, J. (1996) Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN.

Francuz, P i Mackiewicz, R. (2007) Liczby nie wiedzą, skąd pochodzą. Przewodnik po metodologii i statystyce nie tylko dla psychologów. Wydawnictwo KUL.

Górniak, J. i Wachnicki, J. (2000). SPSS for Windows. Pierwsze kroki w analizie danych. Kraków: SPSS Polska.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA DO WYKŁADU:

King, B. M & Minium, E. W. (2009) Statystyka dla psychologów i pedagogów. Warszawa: PWN.

Shaughnessy, J. J.; Zechmeister, E. B.; Zechmeister, J. S. (2002) Metody badawcze w psychologii. Gdańsk: GWP

LITERATURA DO ĆWICZEŃ:

Ćwiczenia 1: Dawkins, R. (1996) Science, delusion and the appetite for wonder. Richard Dimbleby Lecture on BBC1 Television in England, 12 listopad 1996. Dostępny pod adresem internetowym: http://WWW.edge.org/3rd_culture/dawkins/lecture_p1.html

Ćwiczenia 3: APA Publication Manual; Nęcka, Stocki - Jak pisać prace z psychologii

UMIEJĘTNOŚCI

K_U01 3: Potrafi przedstawić charakterystykę psychologii jako nauki i odróżnić naukowe poznanie psychologiczne od poznania nienaukowego. Sprawnie posługuje się podstawową terminologią z zakresu całości wiedzy psychologicznej. W stopniu zaawansowanym zna szczegółową terminologie wybranej specjalizacji. Czyta ze zrozumieniem psychologiczną literaturę naukową.

K_U04 1: Umie samodzielnie i w zespole badawczym zaplanować i przeprowadzić badanie empiryczne z zastosowaniem metod ilościowych i jakościowych. Potrafi poddać analizie zebrane dane empiryczne i prawidłowo wyprowadzić wnioski, a także przedstawić je w formie pisemnego raportu, referatu lub prezentacji multimedialnej.

K_U17 1: Potrafi przeszukiwać bazy danych literatury naukowej i poszukiwać informacji w literaturze psychologicznej. Potrafi przygotować multimedialną prezentację raportu z badań własnych, wniosków z analizy literatury naukowej itp. Potrafi przygotować pracę pisemną, spełniającą standardy edytorskie, w tym również empiryczną lub teoretyczną pracę magisterską.

KOMPETENCJE

K_K04 1: Prowadząc badania empiryczne, potrafi nawiązać kontakt z uczestnikami badania, w sposób zrozumiały formułować instrukcje i prezentować uczestnikom zarówno uzyskane przez nich indywidualne wyniki, jak i cel samego badania. Współpracuje w zespole badawczym. Jest skłonny do dzielenia się swoją wiedzą. Dba o wartość aplikacyjną prowadzonych badań.

K_K17 3: Uznaje znaczenie technologii multimedialnej dla przekazu wiedzy. Prezentacje wyników swoich badań (w formie prac, artykułów, prezentacji multimedialnych) przygotowuje z uwzględnieniem ich wartości komunikacyjnej z punktu widzenia odbiorcy.

WIEDZA

K_W01 2: Posiada rozszerzoną wiedzę na temat charakteru psychologii jako nauki, jej miejsca w systemie nauk i relacjach do innych nauk, zwłaszcza filozofii, socjologii, biologii i medycyny.

K_W17 1: Zna bazy danych literatury naukowej w dziedzinie psychologii. Zna polskie naukowe czasopisma psychologiczne. Posiada dobrą orientację w technologii multimedialnej. Zna formalne zasady przygotowywania prezentacji multimedialnych. Zna standardy edycji artykułów naukowych.

Egzamin

Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest zaliczenie kolokwiów i prac kontrolnych. Kolokwia i prace są punktowane. Maksymalna liczba punktów łącznie do uzyskania w ramach ćwiczeń wynosi 50.

Zaliczenie ćwiczeń jest warunkiem dopuszczenia do egzaminu końcowego.

Dopuszczalna liczba nieobecności: 2

Zdanie egzaminu wymaga uzyskania w teście wyboru 60% poprawnych odpowiedzi. Poprawne odpowiedzi powyżej kryterium zaliczenia są punktowane i pozwalają uzyskać maksymalnie 50 pkt. Wysokość oceny końcowej jest ustalana na podstawie sumy punktów za ćwiczenia i egzamin.