Wybrane problemy z historii Polski XIX wieku

Tematyka konwersatorium nawiązuje do mojego wykładu „«Bić się czy nie bić?» Dziewiętnastowieczni Polacy w momentach dziejowych wyborów”.

Zaczniemy od genezy Nocy Listopadowej i analizy militarnych szans Powstania Listopadowego.

Później zajmiemy się przyczynami i skutkami tragicznych wydarzeń roku 1846 w Krakowie i Galicji; by następnie przejść do kwestii uzyskania przez zabór austriacki stosunkowo szerokiej autonomii.

Kolejne zajęcia poświęcimy wydarzeniom z lat 1856–1862/1863, kiedy to przed Polakami z Królestwa Kongresowego pojawiła się – przynajmniej tak wówczas mniemano – realna szansa na wyraźną poprawę ich sytuacji politycznej. Pytanie o to, dlaczego owa szansa nie została wykorzystana, jest zarazem pytaniem o genezę Powstania Styczniowego.

Przedostatni blok poruszanych w czasie zajęć spraw dotyczy okresu 1904–1914, kiedy to najpierw – w związku z wybuchem wojny rosyjsko-japońskiej i rewolucji w imperium carów – przed ówczesnymi Polakami pojawił się dylemat: wzniecić kolejne powstanie niepodległościowe? włączyć się w nurt ogólnorosyjskiej rewolucji społecznej? czy może raczej dążyć do zawarcia „ugody” z caratem?; potem zaś – w dobie zarysowującej się na europejskim horyzoncie politycznym „wielkiej wojny” – zrodziła się całkiem realna szansa na podjęcie przygotowań do kolejnego niepodległościowego czynu.

Wreszcie ostatni blok proponowanych zajęć – to losy „sprawy polskiej” w okresie europejskiej „wielkiej wojny” z lat 1914–1918 i pytanie o naszą „drogę” do Niepodległości.

Tematyka konwersatorium nawiązuje do mojego wykładu „«Bić się czy nie bić?» Dziewiętnastowieczni Polacy w momentach dziejowych wyborów”.

Zaczniemy od analizy sytuacji politycznej w Królestwie Kongresowym w latach 1828–1830, by spróbować zrozumieć cały skomplikowany splot przyczyn, które doprowadziły do wybuchu – historycznie niezwykle doniosłych – wydarzeń Nocy Listopadowej.

Następnie pragnę poddać pod zastanowienie problem militarnych szans Powstania Listopadowego, by – w oparciu o literaturę naukową przedmiotu – wyjść poza stereotypowo-podręcznikową opinię o „szlachetnym patriotycznym czynie, który jednak od samego początku skazany był na całkowitą klęskę”.

Kolejny blok spraw, które zamierzam poruszyć na spotkaniach konwersatoryjnych, to kwestie dotyczące Krakowa i Galicji. Najpierw zajmiemy się tragicznymi wydarzeniami roku 1846: mianowicie niefortunnym powstaniem krakowskim i krwawą chłopską rabacją. Potem zaś – autonomią galicyjską (jak zdołano ją uzyskać? na czym polegała? jak z niej korzystano?).

Następne zajęcia poświęcimy wydarzeniom z lat 1856–1862/1863, a więc z okresu tzw. odwilży posewastopolskiej w Imperium Rosyjskim (i tym samym na ziemiach polskich wchodzących w jego skład), kiedy to przed Polakami z Królestwa Kongresowego pojawiła się – przynajmniej tak wówczas mniemano – realna szansa na wyraźną poprawę ich sytuacji politycznej. Pytanie o to, dlaczego owa szansa nie została wykorzystana, jest zarazem pytaniem o genezę Powstania Styczniowego.

Przedostatni blok poruszanych w czasie zajęć spraw dotyczy okresu 1904–1914, kiedy to najpierw – w związku z wybuchem wojny rosyjsko-japońskiej i rewolucji w imperium carów – przed ówczesnymi Polakami pojawił się dylemat: wzniecić kolejne powstanie niepodległościowe? włączyć się w nurt ogólnorosyjskiej rewolucji społecznej? czy może raczej dążyć do zawarcia „ugody” z caratem, by w ten sposób uzyskać dla narodu jakieś polityczne koncesje?; potem zaś – w dobie zarysowującej się na europejskim horyzoncie politycznym „wielkiej wojny” – zrodziła się całkiem realna szansa na podjęcie przygotowań do kolejnego niepodległościowego czynu (kwestia genezy Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego).

Wreszcie ostatni blok proponowanych zajęć – to losy „sprawy polskiej” w okresie europejskiej „wielkiej wojny” z lat 1914–1918 i pytanie o naszą „drogę” do Niepodległości.

Do tematu: Geneza Nocy Listopadowej.

Literatura obowiązkowa:

Tadeusz Łepkowski, Piotr Wysocki, Warszawa 1972, s. 14–62.

Literatura uzupełniająca:

Wacław Tokarz, Sprzysiężenie Wysockiego i Noc Listopadowa, opracował i wstępem poprzedził Andrzej Zahorski, Warszawa 1980.

Władysław Bortnowski, Związek Piotra Wysockiego (1828–1830), „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 7, cz. 1, 1961, s. 145–185.

Jerzy Łojek, Opinia publiczna a geneza Powstania Listopadowego, Warszawa 1982.

Alina Barszczewska-Krupa, Generacja powstańcza 1830–1831. O przemianach w świadomości Polaków XIX wieku, Łódź 1985.

Maurycy Mochnacki, Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831, opracował i przedmową poprzedził Stefan Kieniewicz, t. 1, Warszawa 1984.

Do tematu: Powstanie Listopadowe – „samobójstwo narodowe” czy „zaprzepaszczona szansa”?

Literatura obowiązkowa:

Jerzy Łojek, Szanse powstania listopadowego. Rozważania historyczne, Warszawa 1986.

Literatura uzupełniająca:

Ignacy Prądzyński, „Zaprzepaszczone szanse”. Wybór myśli politycznych i społecznych, wybrał i wstępem opatrzył Jerzy Robert Nowak, Kraków–Wrocław 1985, część 2–4.

Maurycy Mochnacki, Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831, opracował i przedmową poprzedził Stefan Kieniewicz, Warszawa 1984, t. 2.

Wacław Tokarz, Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831, Warszawa 1993.

Powstanie Listopadowe 1830–1831. Geneza – uwarunkowania – bilans – porównania, pod red. Jerzego Skowronka i Marii Żmigrodzkiej, Wrocław 1983.

Władysław Zajewski, Powstanie listopadowe 1830–1831, Warszawa 2012.

Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, Warszawa 1988.

Maciej Trąbski, Armia Wielkiego Księcia Konstantego. Wyszkolenie i dyscyplina Wojska Polskiego w latach 1815–1830, Oświęcim 2013.

Bartłomiej Szyndler, Generał Józef Chłopicki 1771–1854, Częstochowa 1998.

Do tematu: Rok 1846 w Krakowie i Galicji.

Literatura obowiązkowa:

Dzieje Krakowa, t. 3: Kraków w latach 1796–1918, napisali Janina Bieniarzówna i Jan M. Małecki, Kraków 1994, s. 100–110.

Stanisław Grodziski, Rok 1846 w Galicji. Przyczyny i konsekwencje, [w:] tenże, Studia galicyjskie. Rozprawy i przyczynki do historii ustroju Galicji, redakcja i słowo o autorze Grzegorz Nieć, Kraków 2007, s. 211–219.

Literatura uzupełniająca:

Marian Tyrowicz, Jan Tyssowski i rewolucja 1846 r. w Krakowie. Dzieje porywu i pokuty, Kraków 1986.

Leszek Sykulski, Edward Dembowski (1822–1846). Biografia polityczna, Toruń 2006.

Stefan Kieniewicz, Ruch chłopski w Galicji w 1846 roku, Wrocław 1951.

Tomasz Szubert, Jak(ó)b Szela (14) 15 lipca 1787 – 21 kwietnia 1860, Warszawa 2014.

Rok 1846 w Krakowie i Galicji – odniesienia, interpretacje, pamięć, pod red. Krzysztofa K. Daszyka, Tomasza Kargola i Tomasza Szuberta, Kraków 2016.

Do tematu: Autonomia galicyjska.

Literatura obowiązkowa:

Historia sejmu polskiego, t. 2, cz. 1: W dobie rozbiorów, napisał Andrzej Ajnenkiel, Warszawa 1989, s. 89–114.

Stanisław Grodziski, Walka o wyodrębnienie Galicji (1868–1873), [w:] tenże, Studia galicyjskie. Rozprawy i przyczynki do historii ustroju Galicji, redakcja i słowo o autorze Grzegorz Nieć, Kraków 2007, s. 294–307.

Literatura uzupełniająca:

Stanisław Grodziski, Sejm Krajowy galicyjski 1861–1914, t. 1, Warszawa 1993.

Stanisław Pijaj, Między polskim patriotyzmem a habsburskim lojalizmem. Polacy wobec przemian ustrojowych monarchii habsburskiej (1866–1871), Kraków 2003.

Waldemar Łazuga, Kalkulować… Polacy na szczytach c.k. monarchii, Poznań 2013.

Do tematu: Geneza Powstania Styczniowego.

Literatura obowiązkowa:

Maciej Kozłowski, Krajobrazy przed bitwą, Kraków 1985, s. 69–131.

Literatura uzupełniająca:

Barbara Petrozolin-Skowrońska, Przed tą nocą, Warszawa 1988.

Zbigniew Stankiewicz, Dzieje wielkości i upadku Aleksandra Wielopolskiego, Warszawa 1967.

Jerzy Wojciech Borejsza, Dylemat Aleksandra Wielopolskiego, [w:] tenże, Piękny wiek XIX, Warszawa 1984, s. 234–262.

Joanna Rusin, Aleksander Wielopolski. Bohater trudnej legendy, Rzeszów 1997.

Stefan Kieniewicz, Między ugodą a rewolucją. Andrzej Zamoyski w latach 1861–1862, Warszawa 1962.

Irena Koberdowa, Wielki książę Konstanty w Warszawie 1862–1863, Warszawa 1962.

Do tematu: Odrodzenie się idei niepodległościowo-powstańczej w okresie wojny rosyjsko-japońskiej.

Literatura obowiązkowa:

Władysław Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, t. 1: 1864–1914, Gdańsk 1991 s. 460–505.

Literatura uzupełniająca:

Janusz Wojtasik, Idea walki zbrojnej o niepodległość Polski 1864–1907, Warszawa 1987, rozdz. V.

Jerzy Pająk, Organizacje bojowe partii politycznych w Królestwie Polskim 1904–1911, Warszawa 1985.

Ryszard Świętek, Lodowa ściana. Sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904–1918, Kraków 1998.

Jerzy Gaul, Czarno-żółty miraż. Sprawa Józefa Piłsudskiego w monarchii habsburskiej 1896–1918, Warszawa 2018.

Do tematu: Powstanie narodowe, walka klasowa czy ugoda z caratem? Polskie dylematy w okresie rewolucji 1905 roku.

Literatura obowiązkowa:

Władysław Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, t. 1: 1864–1914, Gdańsk 1991, s. 505–563, 578–584.

Literatura uzupełniająca:

Stanisław Kalabiński, Feliks Tych, Czwarte powstanie czy pierwsza rewolucja. Lata 1905–1907 na ziemiach polskich, Warszawa 1976.

Janusz Wojtasik, Idea walki zbrojnej o niepodległość Polski 1864–1907, Warszawa 1987, rozdz. V–VI.

Jerzy Pająk, Organizacje bojowe partii politycznych w Królestwie Polskim 1904–1911, Warszawa 1985.

Waldemar Potkański, Odrodzenie czynu niepodległościowego przez PPS w okresie rewolucji 1905 roku, Warszawa 2008.

Andrzej Friszke, Państwo czy rewolucja. Polscy komuniści a odbudowanie państwa polskiego 1892–1920, Warszawa 2020.

Do tematu: Polski ruch irredentystyczny w przededniu „wielkiej wojny”.

Literatura obowiązkowa:

Władysław Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, t. 1: 1864–1914, Gdańsk 1991, s. 595–602, 611–634.

Literatura uzupełniająca:

Andrzej Garlicki, Geneza legionów. Zarys dziejów Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, Warszawa 1964.

Tomasz Nałęcz, Irredenta polska, Warszawa 1992.

Włodzimierz Suleja, Józef Piłsudski, Wrocław 1995.

Bohdan Urbankowski, Józef Piłsudski – marzyciel i strateg, t. 1–2, Warszawa 1998.

Ryszard Świętek, Lodowa ściana. Sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904–1918, Kraków 1998.

Jerzy Gaul, Czarno-żółty miraż. Sprawa Józefa Piłsudskiego w monarchii habsburskiej 1896–1918, Warszawa 2018.

Waldemar Potkański, Ruch narodowo-niepodległościowy w Galicji przed 1914 rokiem, Warszawa 2002.

Do tematu: „Sprawa polska” w okresie wojny lat 1914–1918.

Literatura obowiązkowa:

Władysław Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, t. 2: 1914–1939, Gdańsk 1990, s. 9–131.

Literatura uzupełniająca:

Janusz Pajewski, Odbudowa państwa polskiego 1914–1918, Warszawa 1985.

Andrzej Chwalba, Wielka Wojna Polaków 1914–1918, Warszawa 2018.

Mieczysław Wrzosek, Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej 1914–1918, Warszawa 1990.

Andrzej Chwalba, Legiony Polskie 1914–1918, Kraków 2018.

Włodzimierz Suleja, Józef Piłsudski, Wrocław 1995.

Bohdan Urbankowski, Józef Piłsudski – marzyciel i strateg, t. 1–2, Warszawa 1998.

Ryszard Świętek, Lodowa ściana. Sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904–1918, Kraków 1998.

Jerzy Gaul, Czarno-żółty miraż. Sprawa Józefa Piłsudskiego w monarchii habsburskiej 1896–1918, Warszawa 2018.

Krzysztof Kawalec, Roman Dmowski, Poznań 2016.

Brak.

Tematyka konwersatorium nawiązuje do mojego wykładu „«Bić się czy nie bić?» Dziewiętnastowieczni Polacy w momentach dziejowych wyborów”.

Zaczniemy od genezy Nocy Listopadowej i analizy militarnych szans Powstania Listopadowego.

Później zajmiemy się przyczynami i skutkami tragicznych wydarzeń roku 1846 w Krakowie i Galicji; by następnie przejść do kwestii uzyskania przez zabór austriacki stosunkowo szerokiej autonomii.

Kolejne zajęcia poświęcimy wydarzeniom z lat 1856–1862/1863, kiedy to przed Polakami z Królestwa Kongresowego pojawiła się – przynajmniej tak wówczas mniemano – realna szansa na wyraźną poprawę ich sytuacji politycznej. Pytanie o to, dlaczego owa szansa nie została wykorzystana, jest zarazem pytaniem o genezę Powstania Styczniowego.

Przedostatni blok poruszanych w czasie zajęć spraw dotyczy okresu 1904–1914, kiedy to najpierw – w związku z wybuchem wojny rosyjsko-japońskiej i rewolucji w imperium carów – przed ówczesnymi Polakami pojawił się dylemat: wzniecić kolejne powstanie niepodległościowe? włączyć się w nurt ogólnorosyjskiej rewolucji społecznej? czy może raczej dążyć do zawarcia „ugody” z caratem?; potem zaś – w dobie zarysowującej się na europejskim horyzoncie politycznym „wielkiej wojny” – zrodziła się całkiem realna szansa na podjęcie przygotowań do kolejnego niepodległościowego czynu.

Wreszcie ostatni blok proponowanych zajęć – to losy „sprawy polskiej” w okresie europejskiej „wielkiej wojny” z lat 1914–1918 i pytanie o naszą „drogę” do Niepodległości.

Tematyka konwersatorium nawiązuje do mojego wykładu „«Bić się czy nie bić?» Dziewiętnastowieczni Polacy w momentach dziejowych wyborów”.

Zaczniemy od analizy sytuacji politycznej w Królestwie Kongresowym w latach 1828–1830, by spróbować zrozumieć cały skomplikowany splot przyczyn, które doprowadziły do wybuchu – historycznie niezwykle doniosłych – wydarzeń Nocy Listopadowej.

Następnie pragnę poddać pod zastanowienie problem militarnych szans Powstania Listopadowego, by – w oparciu o literaturę naukową przedmiotu – wyjść poza stereotypowo-podręcznikową opinię o „szlachetnym patriotycznym czynie, który jednak od samego początku skazany był na całkowitą klęskę”.

Kolejny blok spraw, które zamierzam poruszyć na spotkaniach konwersatoryjnych, to kwestie dotyczące Krakowa i Galicji. Najpierw zajmiemy się tragicznymi wydarzeniami roku 1846: mianowicie niefortunnym powstaniem krakowskim i krwawą chłopską rabacją. Potem zaś – autonomią galicyjską (jak zdołano ją uzyskać? na czym polegała? jak z niej korzystano?).

Następne zajęcia poświęcimy wydarzeniom z lat 1856–1862/1863, a więc z okresu tzw. odwilży posewastopolskiej w Imperium Rosyjskim (i tym samym na ziemiach polskich wchodzących w jego skład), kiedy to przed Polakami z Królestwa Kongresowego pojawiła się – przynajmniej tak wówczas mniemano – realna szansa na wyraźną poprawę ich sytuacji politycznej. Pytanie o to, dlaczego owa szansa nie została wykorzystana, jest zarazem pytaniem o genezę Powstania Styczniowego.

Przedostatni blok poruszanych w czasie zajęć spraw dotyczy okresu 1904–1914, kiedy to najpierw – w związku z wybuchem wojny rosyjsko-japońskiej i rewolucji w imperium carów – przed ówczesnymi Polakami pojawił się dylemat: wzniecić kolejne powstanie niepodległościowe? włączyć się w nurt ogólnorosyjskiej rewolucji społecznej? czy może raczej dążyć do zawarcia „ugody” z caratem, by w ten sposób uzyskać dla narodu jakieś polityczne koncesje?; potem zaś – w dobie zarysowującej się na europejskim horyzoncie politycznym „wielkiej wojny” – zrodziła się całkiem realna szansa na podjęcie przygotowań do kolejnego niepodległościowego czynu (kwestia genezy Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego).

Wreszcie ostatni blok proponowanych zajęć – to losy „sprawy polskiej” w okresie europejskiej „wielkiej wojny” z lat 1914–1918 i pytanie o naszą „drogę” do Niepodległości.

Do tematu: Geneza Nocy Listopadowej.

Literatura obowiązkowa:

Tadeusz Łepkowski, Piotr Wysocki, Warszawa 1972, s. 14–62.

Literatura uzupełniająca:

Wacław Tokarz, Sprzysiężenie Wysockiego i Noc Listopadowa, opracował i wstępem poprzedził Andrzej Zahorski, Warszawa 1980.

Władysław Bortnowski, Związek Piotra Wysockiego (1828–1830), „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 7, cz. 1, 1961, s. 145–185.

Jerzy Łojek, Opinia publiczna a geneza Powstania Listopadowego, Warszawa 1982.

Alina Barszczewska-Krupa, Generacja powstańcza 1830–1831. O przemianach w świadomości Polaków XIX wieku, Łódź 1985.

Maurycy Mochnacki, Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831, opracował i przedmową poprzedził Stefan Kieniewicz, t. 1, Warszawa 1984.

Do tematu: Powstanie Listopadowe – „samobójstwo narodowe” czy „zaprzepaszczona szansa”?

Literatura obowiązkowa:

Jerzy Łojek, Szanse powstania listopadowego. Rozważania historyczne, Warszawa 1986.

Literatura uzupełniająca:

Ignacy Prądzyński, „Zaprzepaszczone szanse”. Wybór myśli politycznych i społecznych, wybrał i wstępem opatrzył Jerzy Robert Nowak, Kraków–Wrocław 1985, część 2–4.

Maurycy Mochnacki, Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831, opracował i przedmową poprzedził Stefan Kieniewicz, Warszawa 1984, t. 2.

Wacław Tokarz, Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831, Warszawa 1993.

Powstanie Listopadowe 1830–1831. Geneza – uwarunkowania – bilans – porównania, pod red. Jerzego Skowronka i Marii Żmigrodzkiej, Wrocław 1983.

Władysław Zajewski, Powstanie listopadowe 1830–1831. Polityka – wojna – dyplomacja, Toruń 2003.

Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, Warszawa 1988.

Bartłomiej Szyndler, Generał Józef Chłopicki 1771–1854, Częstochowa 1998.

Do tematu: Rok 1846 w Krakowie i Galicji.

Literatura obowiązkowa:

Dzieje Krakowa, t. 3: Kraków w latach 1796–1918, napisali Janina Bieniarzówna i Jan M. Małecki, Kraków 1994, s. 100–110.

Stanisław Grodziski, Rok 1846 w Galicji. Przyczyny i konsekwencje, [w:] tenże, Studia galicyjskie. Rozprawy i przyczynki do historii ustroju Galicji, redakcja i słowo o autorze Grzegorz Nieć, Kraków 2007, s. 211–219.

Literatura uzupełniająca:

Marian Tyrowicz, Jan Tyssowski i rewolucja 1846 r. w Krakowie. Dzieje porywu i pokuty, Kraków 1986.

Leszek Sykulski, Edward Dembowski (1822–1846). Biografia polityczna, Toruń 2006.

Stefan Kieniewicz, Ruch chłopski w Galicji w 1846 roku, Wrocław 1951.

Tomasz Szubert, Jak(ó)b Szela (14) 15 lipca 1787 – 21 kwietnia 1860, Warszawa 2014.

Rok 1846 w Krakowie i Galicji – odniesienia, interpretacje, pamięć, pod red. Krzysztofa K. Daszyka, Tomasza Kargola i Tomasza Szuberta, Kraków 2016.

Do tematu: Autonomia galicyjska.

Literatura obowiązkowa:

Historia sejmu polskiego, t. 2, cz. 1: W dobie rozbiorów, napisał Andrzej Ajnenkiel, Warszawa 1989, s. 89–114.

Stanisław Grodziski, Walka o wyodrębnienie Galicji (1868–1873), [w:] tenże, Studia galicyjskie. Rozprawy i przyczynki do historii ustroju Galicji, redakcja i słowo o autorze Grzegorz Nieć, Kraków 2007, s. 294–307.

Literatura uzupełniająca:

Stanisław Grodziski, Sejm Krajowy galicyjski 1861–1914, t. 1, Warszawa 1993.

Stanisław Pijaj, Między polskim patriotyzmem a habsburskim lojalizmem. Polacy wobec przemian ustrojowych monarchii habsburskiej (1866–1871), Kraków 2003.

Waldemar Łazuga, Kalkulować… Polacy na szczytach c.k. monarchii, Poznań 2013.

Do tematu: Geneza Powstania Styczniowego.

Literatura obowiązkowa:

Maciej Kozłowski, Krajobrazy przed bitwą, Kraków 1985, s. 69–131.

Literatura uzupełniająca:

Barbara Petrozolin-Skowrońska, Przed tą nocą, Warszawa 1988.

Zbigniew Stankiewicz, Dzieje wielkości i upadku Aleksandra Wielopolskiego, Warszawa 1967.

Jerzy Wojciech Borejsza, Dylemat Aleksandra Wielopolskiego, [w:] tenże, Piękny wiek XIX, Warszawa 1984, s. 234–262.

Joanna Rusin, Aleksander Wielopolski. Bohater trudnej legendy, Rzeszów 1997.

Stefan Kieniewicz, Między ugodą a rewolucją. Andrzej Zamoyski w latach 1861–1862, Warszawa 1962.

Irena Koberdowa, Wielki książę Konstanty w Warszawie 1862–1863, Warszawa 1962.

Do tematu: Odrodzenie się idei niepodległościowo-powstańczej w okresie wojny rosyjsko-japońskiej.

Literatura obowiązkowa:

Władysław Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, t. 1: 1864–1914, Gdańsk 1991 s. 460–505.

Literatura uzupełniająca:

Janusz Wojtasik, Idea walki zbrojnej o niepodległość Polski 1864–1907, Warszawa 1987, rozdz. V.

Jerzy Pająk, Organizacje bojowe partii politycznych w Królestwie Polskim 1904–1911, Warszawa 1985.

Ryszard Świętek, Lodowa ściana. Sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904–1918, Kraków 1998.

Jerzy Gaul, Czarno-żółty miraż. Sprawa Józefa Piłsudskiego w monarchii habsburskiej 1896–1918, Warszawa 2018.

Do tematu: Powstanie narodowe, walka klasowa czy ugoda z caratem? Polskie dylematy w okresie rewolucji 1905 roku.

Literatura obowiązkowa:

Władysław Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, t. 1: 1864–1914, Gdańsk 1991, s. 505–563, 578–584.

Literatura uzupełniająca:

Stanisław Kalabiński, Feliks Tych, Czwarte powstanie czy pierwsza rewolucja. Lata 1905–1907 na ziemiach polskich, Warszawa 1976.

Janusz Wojtasik, Idea walki zbrojnej o niepodległość Polski 1864–1907, Warszawa 1987, rozdz. V–VI.

Jerzy Pająk, Organizacje bojowe partii politycznych w Królestwie Polskim 1904–1911, Warszawa 1985.

Waldemar Potkański, Odrodzenie czynu niepodległościowego przez PPS w okresie rewolucji 1905 roku, Warszawa 2008.

Andrzej Friszke, Państwo czy rewolucja. Polscy komuniści a odbudowanie państwa polskiego 1892–1920, Warszawa 2020.

Do tematu: Polski ruch irredentystyczny w przededniu „wielkiej wojny”.

Literatura obowiązkowa:

Władysław Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, t. 1: 1864–1914, Gdańsk 1991, s. 595–602, 611–634.

Literatura uzupełniająca:

Andrzej Garlicki, Geneza legionów. Zarys dziejów Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, Warszawa 1964.

Tomasz Nałęcz, Irredenta polska, Warszawa 1992.

Włodzimierz Suleja, Józef Piłsudski, Wrocław 1995.

Bohdan Urbankowski, Józef Piłsudski – marzyciel i strateg, t. 1–2, Warszawa 1998.

Ryszard Świętek, Lodowa ściana. Sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904–1918, Kraków 1998.

Jerzy Gaul, Czarno-żółty miraż. Sprawa Józefa Piłsudskiego w monarchii habsburskiej 1896–1918, Warszawa 2018.

Waldemar Potkański, Ruch narodowo-niepodległościowy w Galicji przed 1914 rokiem, Warszawa 2002.

Do tematu: „Sprawa polska” w okresie wojny lat 1914–1918.

Literatura obowiązkowa:

Władysław Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, t. 2: 1914–1939, Gdańsk 1990, s. 9–131.

Literatura uzupełniająca:

Janusz Pajewski, Odbudowa państwa polskiego 1914–1918, Warszawa 1985.

Andrzej Chwalba, Wielka Wojna Polaków 1914–1918, Warszawa 2018.

Mieczysław Wrzosek, Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej 1914–1918, Warszawa 1990.

Andrzej Chwalba, Legiony Polskie 1914–1918, Kraków 2018.

Włodzimierz Suleja, Józef Piłsudski, Wrocław 1995.

Bohdan Urbankowski, Józef Piłsudski – marzyciel i strateg, t. 1–2, Warszawa 1998.

Ryszard Świętek, Lodowa ściana. Sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904–1918, Kraków 1998.

Jerzy Gaul, Czarno-żółty miraż. Sprawa Józefa Piłsudskiego w monarchii habsburskiej 1896–1918, Warszawa 2018.

Krzysztof Kawalec, Roman Dmowski, Poznań 2016.

Brak.