Aktywność NATO we współczesnym świecie: misje, partnerstwo, rozszerzenie

Przedmiot pogłębia wiedzę na temat Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO) w zakresie jego stanu obecnego, transformacji wewnętrznej i aktywnego uczestnictwa w rozwiązywaniu współczesnych problemów w dziedzinie bezpieczeństwa (współpraca międzynarodowa, misje i operacje pokojowe). Uwaga zostanie poświęcona także problemom rozszerzenia Sojuszu, koncepcjom strategicznym, trudnym stosunkom z UE i Rosją oraz kryzysowi wewnętrznemu NATO.

1. Wprowadzenie do tematyki: historia NATO, ewolucja strategii i instytucji (2 godz.);

2. Bezpieczeństwo w Europie i na świecie: zmiany po upadku bloku wschodniego i pojawienie się nowych wyzwań (2 godz.);

3. Nowa polityka USA – czy NATO może odgrywać w niej ważną rolę? (2 godz.);

4. Ewolucja strategii NATO w okresie zimno- i pozimnowojennym; „raport mędrców”; Strategia Lizbońska z 2010 (2 godz.);

5. Między spóźnionym reagowaniem a nadmiernym rozciągnięciem – dylematy globalnej aktywności Sojuszu (2 godz.);

6. Reforma struktur Sojuszu; koncepcja smart defence (2 godz.);

7. Proces dalszego rozszerzania Sojuszu – problemy, rozbieżności, perspektywy (2 godz.);

8. Partnerstwo: formy współpracy z państwami nie będącymi członkami – EAPC i Partnerstwo dla Pokoju (2 godz.);

9. Współpraca z wybranymi wschodnimi partnerami: Rosja, Ukraina, Gruzja (2 godz.);

10. Globalne partnerstwo: Dialog Śródziemnomorski, Stambulska Inicjatywa Współpracy, „refocusing”, global partners (2 godz.);

11. Operacje i misje Sojuszu: geneza, misje rozpoczęte w latach 90. (2 godz.);

12. Operacje i misje Sojuszu: Afganistan (ISAF) (2 godz.);

13. Operacje i misje Sojuszu: Morze Śródziemne, Afryka, misje pomocowe (2 godz.);

14. Trudna współpraca NATO i UE (ESDP) – problemy i współzależność (2 godz.);

15. Przyszłość NATO – czy Sojusz jest skazany na permanentny kryzys (2 godz.).

Literatura podstawowa:

Podstawowe źródło stanowią dokumenty, informacje i opracowania NATO, w większości zamieszczone na stronie Sojuszu (http://www.nato.int); wiele podstawowych informacji można znaleźć na jej podstronach – NATO A-Z: http://www.nato.int/cps/en/natolive/67954.htm

http://www.nato.int/cps/en/natolive/68147.htm

obowiązkowa znajomość:

1. Traktat Północnoatlantycki (Waszyngtoński);

2. NATO Handbook (wskazane rozdziały; http://www.nato.int/docu/handbook/2006/hb-en-2006.pdf; wersja polska: Vademecum NATO – częściowo nieaktualna); zamieszczam też na Dropboxie: http://dl.dropbox.com/u/7990440/handbook_pl.pdf

Niestety w niektórych kwestiach jest on już zdezaktualizowany.

3. NATO 2020: Assured Security; Dynamic Engagement. Analysis And Recommendations of the Group of Experts on A New Strategic Concept for NATO, NATO Public Diplomacy Division, Brussels 2010;

Literatura uzupełniająca:

1. Reader’s Guides z ostatnich szczytów NATO;

2. kwartalnik „NATO Review” – „Przegląd NATO” w wielu językach:

http://www.nato.int/docu/review/2012/Archives/EN/index.htm

oraz po polsku:

http://www.nato.int/docu/review/2011/Archives/PL/index.htm

(wskazane artykuły)

3. Asmus R. D., NATO: koncepcja bezpieczeństwa w XXI wieku, Centrum Stosunków Międzynarodowych, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 1997;

4. Asmus R. D., NATO - otwarcie drzwi, Muza, Warszawa 2002;

5. Kaczmarek J., NATO w systemie bezpieczeństwa świata, Atla 2, Wrocław 1998;

6. Kaczmarek J., NATO, Europa, Polska – 2000, Atla 2, Wrocław 2000;

7. Kaczmarek J., Skrzyp J., NATO, Atla 2, Wrocław 2003.

8. Kupiecki R., NATO a operacje pokojowe. Stadium sojuszu w transformacji, Wyd. Adam Marszałek, Warszawa-Toruń 1998;

9. Kupiecki R., NATO u progu XXI wieku, Wyd. ASKON, Warszawa 2000;

10. Kupiecki R., Siła i solidarność. Strategia NATO 1949-1989, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2009;

11. Marszałek M., Wybrane aspekty operacji pozawojennych w doktrynie Sojuszu Północnoatlantyckiego, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2004.

Więcej przydatnych dokumentów informujących o różnych kwestiach:

http://www.nato.int/cps/en/natolive/79511.htm