Bezpieczeństwo kosmiczne

1. Przestrzeń kosmiczna jako środowisko.

- definicja przestrzeni kosmicznej, delimitacja przestrzeni kosmicznej (nie w sensie prawnym tylko fizycznym), charakterystyka fizyczna środowiska kosmicznego (szczególnie w kontekście zagrożeń i trudności jakie sprawia środowisko dla działalności człowieka), podstawy mechaniki orbitalnej (pojęcie orbity, prędkości orbitalnej, etc., zasady ruchu po orbicie, rodzaje orbit).

2. Technika kosmiczna.

- systemy nośne (charakterystyka techniczna, zasada działania, przykłady historyczne i współczesne); satelita jako obiekt kosmiczny (podstawowa charakterystyka, komponenty, sposób działania - ogólnie); system kosmiczny (definicja, opis elementów, typologie według zastosowań, zastosowanych technologii, orbit, etc.).

3. Historia ery kosmicznej – do Sputnika-1 włącznie (1957).

- wczesne rakietnictwo; tworzenie podstaw teoretycznych (Ciołkowski, Goddard, Oberth, etc.); pierwsze eksperymenty rakietowe (Goddard, von Braun, etc.); rozwój broni rakietowej (A-4/v-2, A-10); pierwsze systemy nośne radzieckie i amerykańskie; charakterystyka i dokładne omówienie problemów prawno-politycznych pojawiających się przed pierwszymi startami kosmicznymi; Sputnik-1 i bezpośrednie następstwa jego wystrzelenia.

4. Historia ery kosmicznej – do Apollo 11 (1969).

- rozwój systemów nośnych; rozwój programów załogowych w tym księżycowego; powstanie i rozwój systemów militarnych – dokładnie i szczegółowo (systemy obserwacyjne, komunikacyjne, nawigacyjne – USA i ZSRR); kształtowanie się politycznej i strategicznej roli przestrzeni kosmicznej; pierwsze systemy przeciwsatelitarne.

5. Historia ery kosmicznej – do końca XX wieku.

- dalsza ewolucja systemów militarnych; nowi uczestnicy wyścigu kosmicznego (Chiny, Francja, Japonia, Indie); rozwój systemów ASAT i „Gwiezdne Wojny”; nowi uczestnicy wyścigu kosmicznego; charakterystyka zastosowań cywilnych i ich rozwój; nadejście drugiej Ery Kosmicznej (Second Space Age).

6. Sposoby wykorzystania przestrzeni kosmicznej współcześnie.

- charakterystyka gospodarki kosmicznej, kosmos jako miejsce i przedmiot badań naukowych; nowe zastosowania: turystyka, produkcja, górnictwo; pojęcie NewSpace i omówienie przebiegającej rewolucji w zastosowaniach kosmicznych; gospodarka kosmiczna.

7. Stan prawny przestrzeni kosmicznej i bezpieczeństwa kosmicznego.

¬- tworzenie się prawa kosmicznego na przełomie lat 50 i 60 (tło polityczne i strategiczne); dokładna analiza OST; propozycje ewolucji prawa kosmicznego – Moon Treaty; aktualne problemy delimitacji przestrzeni kosmicznej w świetle rozwoju nowych technologii, nie tylko kosmicznych ale także hipersonicznych; obecny stan prawa kosmicznego.

8. Zastosowania systemów kosmicznych w sferze bezpieczeństwa.

- militaryzacja kosmosu, definicja, typologia militarnych zastosowań systemów kosmicznych, charakterystyczne cechy i rodzaje misji wojskowych systemów kosmicznych, przykłady; systemy kosmiczne a niemilitarne wymiary bezpieczeństwa (bezpieczeństwo publiczne, środowiskowe, zarządzanie kryzysowe, etc.

9. Znaczenie zastosowań kosmicznych dla strategii bezpieczeństwa USA.

10. Kosmos w strategiach Chin i Rosji.

11. Kosmos w strategiach innych państw.

12. Perspektywy ewolucji bezpieczeństwa kosmicznego.

- wpływ perspektywicznych technologii i spodziewanych zmian w środowisku bezpieczeństwa międzynarodowego na bezpieczeństwo kosmiczne w przyszłości, perspektywa ewolucji prawa kosmicznego.

PODSTAWOWA LITERATURA:

- Wright, David, Grego, Laura, and Gronlund, Lisbeth, The Physics of Space Security, Union of Concerned Scientists, 2005, https://www.amacad.org/sites/default/files/publication/downloads/Physics_of_Space_Security.pdf

- Charles D. Lutes, Peter L. Hays, Vincent A. Manzo, Lisa M. Yambrick, M. Elaine Bunn (eds.), Toward the Theory of Spacepower, Institute for National Strategic Studies, National Defense University Press, Washington 2011, https://ndupress.ndu.edu/Portals/68/Documents/Books/spacepower.pdf

- Marek Czajkowski, Theory of Spacepower – Brief Introduction, JPB, http://www.przeglad.uj.edu.pl/documents/4925934/0/JPB3.pdf/f8643d67-563b-4b3e-bece-eaca24fdf1af

- Marek Czajkowski, Przestrzeń kosmiczna w strategii bezpieczeństwa narodowego USA, Kraków 2020. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/155449/czajkowski_przestrzen_kosmiczna_w_strategii_bezpieczenstwa_2020.pdf?sequence=1&isAllowed=y

- Małgorzata Polkowska, Prawo bezpieczeństwa w Kosmosie, Warszawa 2018.

- Al-Rodhan, Nayef R.F., Meta-Geopolitics of Outer Space, National Power and Global Politics, IPSI 2019, https://www.ispionline.it/it/pubblicazione/meta-geopolitics-outer-space-national-power-and-global-politics-23303

- Marek Czajkowski, Anti-Satellite Weapons: A Political Dimension, Safety & Defense Vol. 7 (1) (2021), ss. 107-116. https://sd-magazine.eu/index.php/sd/article/view/129/90

- Marek Czajkowski, Sino-American Rivalry in Space – Selected Strategic and Political Issues, Roczniki Nauk Społecznych KUL, Tom 13 (49), numer 4-2021, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/288255/czajkowski_sino-american_rivarly_in_space_2021.pdf?sequence=1&isAllowed=y

- Marek Czajkowski, The United States Space Force in the American Security Strategy, Krakowskie Studia Międzynarodowe, XVII: 2020, nr 1, ss. 25-42. https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/28800/CZAJKOWSKI_The_United_States_Space_Force_2020.pdf?sequence=1&isAllowed=y

- Rafał Kopeć, Militaryzacja przestrzeni kosmicznej, Kraków 2022