Podstawy ubezpieczeń

Tematyka wykładów:

1. Rozwój historyczny ubezpieczeń gospodarczych i społecznych: ryzyko jako kategoria ekonomiczna, cel powstania wspólnoty ryzyka, mechanizm wspólnego ponoszenia ryzyka, umowy uczestników karawan (prawo rodyjskie), instytucja awarii wspólnej, umowa pożyczki morskiej, umowa fikcyjnego kupna sprzedaży, umowa renty okresowej lub dożywotniej, pierwsza umowa ubezpieczenia, powstanie pierwszych zakładów ubezpieczeń, formy prawne prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.

2. Ubezpieczeniowa teoria ryzyka (ubezpieczeniowa teoria potrzeb, teoria szkód, teoria zdarzeń losowych, teoria ryzyka ubezpieczeniowego (definicja ryzyka ubezpieczeniowego, cechy ryzyka ubezpieczeniowego, faktory (determinanty) ryzyka ubezpieczeniowego, metody przeciwdziałania antyselekcji ryzyka, paradygmat (wzorzec) "ubezpieczalności" ryzyka wg E.J. Vaughana, typologia ryzyka ubezpieczeniowego, proste scenariusze szkodowe z zakresu ryzyka pożaru i OC na bazie oceny wartości PML).

3. Ubezpieczenie jako metoda manipulacji ryzykiem (proces zarządzania ryzykiem, metody „postępowania” z ryzykiem ubezpieczeniowym oraz ryzykiem ubezpieczyciela (reasekuracja, sekurytyzacja, wymiana polis), definicja ubezpieczeń, klasyfikacja i podział ubezpieczeń, pomiar ryzyka ubezpieczeniowego).

4. Funkcje i zasady ubezpieczeń gospodarczych i ubezpieczeń społecznych (gospodarcze i społeczne znaczenie ubezpieczeń, ubezpieczenie jako usługa, pojęcie i rodzaje funkcji oraz zasad ubezpieczeń gospodarczych oraz ubezpieczeń społecznych, gwarancje zasad).

5. Umowa ubezpieczenia i prawny stosunek ubezpieczeniowy (zawarcie umowy ubezpieczenia, powstanie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, odszkodowanie ubezpieczeniowe, regres ubezpieczeniowy, wygaśnięcie stosunku prawnego, przedawnienie roszczeń ubezpieczeniowych)

6. Techniczna charakterystyka umowy ubezpieczenia (wartość ubezpieczeniowa, suma gwarancyjna, suma ubezpieczeniowa i systemy ich stosowania (ustalania), systemy odpowiedzialności firmy ubezpieczeniowej, charakterystyki zmniejszające odpowiedzialność ubezpieczyciela za szkodę, ustalenie wysokości odszkodowania lub innego świadczenia

7. Charakterystyka oraz zastosowanie wybranych ubezpieczeń majątkowych i osobowych (ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, ubezpieczenia mienia (AC), ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków NNW, podstawowe typu ubezpieczeń na życie, ubezpieczenia chorobowe, ubezpieczenie typu All Risks). Warunki ogólne ubezpieczenia. Podstawowe dokumenty ubezpieczeniowe (wniosek, polisa). Kalkulacja wysokości składki ubezpieczeniowej na bazie systemu bonus-malus.

8. Zagadnienia finansowe w ubezpieczeniach (składka ubezpieczeniowa jako podstawowa finansowa zakładu ubezpieczeń, struktura składki ubezpieczeniowej, zasady i metody związane z ustalaniem wysokości składki ubezpieczeniowej, podstawy techniczne kalkulacji wysokości składki ubezpieczeniowej, analiza sytuacji finansowej zakładu ubezpieczeń, główne składki majątku zakładu ubezpieczeń i źródła ich finansowania).

9. Ubezpieczenia w systemie zabezpieczenia społecznego w Polsce (podstawy prawne, ubezpieczeniowa metoda zabezpieczenia społecznego, ewolucja regulacji prawnej ubezpieczeń społecznych, ustawowe regulacje zabezpieczenia społecznego, założenia reformy systemu ubezpieczeń społecznych, charakterystyka systemów ubezpieczeń społecznych).

10. Organizacja i funkcjonowanie rynku ubezpieczeń gospodarczych i społecznych w Polsce i w UE (podstawy prawne, jednolity rynek ubezpieczeniowy w UE, zasady organizacji rynku ubezpieczeniowego w Polsce, perspektywy rozwoju, podejmowanie i prowadzenie działalności ubezpieczeniowej, ochrona konsumentów – rola Rzecznika Finansowego oraz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (UFG) i Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (PBUK), działalności Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF), zadania samorządu ubezpieczeniowego - Polskiej Izby Ubezpieczeń (PIU), pośrednictwo ubezpieczeniowe – rola agenta i brokera ubezpieczeniowego).

Literatura obowiązkowa:

1. J. Monkiewicz (red.), Podstawy ubezpieczeń. Tom 1. Mechanizmy i funkcje, Wydawnictwo Poltext, 2005.

2. J. Monkiewicz (red.), Podstawy ubezpieczeń. Tom 2. Produkty, Wydawnictwo Poltext, 2005.

3. P. Jedynak, Ubezpieczenia gospodarcze. Wybrane elementy teorii i praktyki, Księgarnia Akademicka, 2003 (rozdz. III i IV).

4. G. Szpor (red.), System ubezpieczeń społecznych: zagadnienia podstawowe, Wydawnictwo LexisNexi, wyd. VI, 2011.

Literatura uzupełniająca:

1. T. Sangowski (red.), Ubezpieczenia gospodarcze, wyd. II, Poltext, Warszawa 2001.

2. J. Łazowski, Wstęp do nauki o ubezpieczeniach, Wydawnictwo Prawnicze Lex, 2010.

3. Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. 2003 nr 124 poz. 1152).

4. Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, która wdraża m.in. dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność - Solvency II) (Dz. Urz. UE L 335 z 17.12.2009, s. 1, z późn.)