Elementy teorii i historii literatury

Studenci i studentki zapoznają się z najważniejszymi zagadnieniami poetyki i wiedzy o literaturze oraz z głównymi szkołami teoretycznoliterackimi, a także zdobywają wiedzę na temat najważnijszych nurtów, zjawisk, autorów i dzieł

literatury polskiej XX i XXI wieku.

Semestr zimowy

1. Wprowadzenie do kursu. Objaśnienie warunków zaliczenia. Omówienie lektur obowiązkowych, uzupełniających oraz podręczników.

2. Lata 70 XX wieku. Literatura drugiego obiegu. Terminy, daty, liczby, autorzy i autorki, czasopisma i polemiki. Tadeusz Konwicki jako autor

obiegu niezależnego. Najważniejsze utwory wydane w podziemiu w Polsce.

3. "Świat nie przedstawiony" jako manifest. Etyczność literatury. Literatura jako model kultury. „To, co jest”. Generacje polskiej literatury.

4. Stan wojenny w literaturze polskiej. Literatura jako świadectwo.

5. Lata 80. Kultura trzeciego obiegu. Generacja Jarocina. Alternatywa. Punk. Art ziny. Ksero.

6. Rola czasopisma Brulion. Poetyka skandalu. Autorzy i autorki pisma. „Brulion” a transformacja.

8. Transformacja 1989 roku. Przemiany w organizacji życia literackiego oraz w estetyce. Analiza utworu „Dla Jana Polkowskiego” Marcina Świetlickiego.

9. Psychoanaliza, fenomenologia, formalizm rosyjski, New Criticism

10. Strukturalizm i poststrukturalizm, Bachtin

11. Literatura lat 90. Najważniejsze trendy, zjawiska, nazwiska. Omówienie wybranych utworów Olgi Tokarczuk, Andrzeja Stasiuka, Jerzego Pilcha.

12. Postmodernizm. Postmodernizm w filozofii i w literaturze. Przykłady postmodernizmu literackiego na świecie oraz w Polsce.

13. Literatura zaangażowana (D. Odija, D. Masłowska, M. Sieniewicz)

Semestr letni

1. Omówienie najważniejszych reguł rządzących polem literackim w Polsce po 1989 roku.

2. Socjologia literatury Pierre'a Bourdieu.

3. Literatura non-fiction (M. Szczygieł, Polska Szkoła Reportażu)

4. Kryminał, literatura gatunkowa (Z. Miłoszewski)

5. Gender, Queer (M.Witkowski, M. Pankowski)

6. Badania kulturowe, postkolonializm, geopoetyka

7. Literatura ludowa (R. Rak, M. Pilot)

8. Dzieci III RP (D. Dymińska, D. Ożarowska, N. Suszczyńska, D. Kotas)

9. Literatura eksperymentalna, elektroniczna, komiks

10. Literatura wobec wyzwań współczesności (klimat, sztuczna inteligencja)

Podręczniki:

Michał Paweł Markowski, Anna Burzyńska, Teorie literatury XX wieku. Kraków 2006.

Lektury:

Olga Tokarczuk, Prawiek i inne czasy (różne wydania). (Z)

Andrzej Stasiuk, Dukla, (różne wydania). (Z)

Dorota Masłowska, Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną, (różne wydania). (Z)

Michał Witkowski, Lubiewo, (różne wydania). (Z)

Zygmunt Miłoszewski, Gniew, Warszawa 2014. (Z)

Dominika Dymińska, Danke, Warszawa 2016. (L)

Dorota Kotas, Pustostany, Warszawa 2019. (L)

Radek Rak, Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli, Warszawa 2019. (L)

Zbigniew Rokita, Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku, Wołowiec 2020. (L)

Filmy fabularne (adaptacje polskiej literatury po 1989 roku)

Panna Nikt (1996), reż. Andrzej Wajda. (Z)

Weiser (2000), reż. Wojciech Marczewski. (Z)

Pręgi (2004), reż. Magdalena Piekorz. (L)

Wino truskawkowe (2008), reż. Dariusz Jabłoński, (Z)

Wojna polsko-ruska (2009), reż. Xawery Żuławski. (L)

Rewers (2009), reż. Borys Lankosz. (Z)

Księstwo (2011), reż. Andrzej Barański. (L)

Pod Mocnym Aniołem (2014), reż. Wojciech Smarzowski. (Z)

Sąsiady (2015), reż. Grzegorz Królikiewicz. (L)

Pokot (2017), reż. Agnieszka Holland, Kasia Adamik (Z)

Żeby nie było śladów (2021), reż. Jan P. Matuszyński (L)

Inni Ludzie (2021), Reż. A. Terpińska (L)