Elementy teorii i historii filmu
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | WZ.IK-4.0-B.5s | Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Elementy teorii i historii filmu | ||
Jednostka: | Instytut Kultury | ||
Grupy: |
Przedmioty dla programu WZKS-0121-1SO, zarządzanie kulturą i mediami, stacjonarne pierwszego stopnia |
||
Punkty ECTS i inne: |
0 LUB
2.00
LUB
3.00
(w zależności od programu) ![]() ![]() |
||
Język prowadzenia: | polski |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2020/2021" (w trakcie)
Okres: | 2020-10-01 - 2021-01-28 |
![]() |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin, 98 miejsc ![]() |
|
Koordynatorzy: | Krzysztof Siwoń | |
Prowadzący grup: | Krzysztof Siwoń | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: | Przedmiot - Zaliczenie na ocenę | |
Cele kształcenia: | Celem kursu jest ogólne zorientowanie studentów w historii kina (światowego i polskiego), a także, w elementarnym zakresie, towarzyszącej mu refleksji teoretycznej. Semestr zimowy poświęcony jest dziejom kina od początków, czyli zjawisk poprzedzających pojawienie się kinematografu i ich kontekstów kulturowych, do końca lat 50. Każdy temat omówiony zostanie w perspektywie możliwie szerokiej, obejmującej aspekty kulturowo-polityczne, estetyczne, technologiczne i produkcyjno-ekonomiczne. |
|
Efekty kształcenia: | Wiedza: Student rozumie związki między kinem a przemianami ogólnokulturowymi (z uwzględnieniem przemian technologicznych); ma ogólną wiedzę z zakresu dziejów kina światowego i polskiego, od zjawisk dziewiętnastowiecznych po rok 1950; zna kilka reprezentatywnych dla różnych epok z dziejów kina filmów i potrafi je umieścić we właściwych kontekstach społeczno-politycznych i artystycznych; ma podstawową wiedzę o funkcjonowaniu przemysłu filmowego w omawianym okresie; zna podstawową terminologię filmoznawczą. Umiejętności: Student umie integrować wiedzę historycznofilmową z pokrewnymi dziedzinami wiedzy o kulturze (historią kultury, historią sztuki); potrafi opisywać i analizować filmy, stosując adekwatną terminologię; potrafi wyszukiwać, oceniać i selekcjonować pochodzące z różnych źródeł informacje na temat kina; umie przygotować ustne wystąpienie, dotyczące wybranego zagadnienia historycznofilmowego. Kompetencje społeczne: Student docenia tradycję kina jako dziedzictwo kulturowe; ma nawyk uczestniczenia w życiu filmowym (ogląda filmy, czyta prasę filmową i zawartość portali filmowych); w sposób świadomy i krytyczny dokonuje wyboru z dostępnej oferty kulturalnej. |
|
Wymagania wstępne: | zaliczenie przedmiotów z I roku: Dzieje kultury oraz Elementy teorii i historii literatury |
|
Forma i warunki zaliczenia: | Semestr zimowy zakończy się testem pisemnym na ocenę. Test sprawdza znajomość: 1. treści wykładów 2. lektur. Ocena semestralna uwzględnia: 1. ocenę z kolokwium; 2. aktywność studenta w trakcie zajęć (udział w dyskusjach, ewentualne przygotowanie prezentacji). |
|
Metody sprawdzania i kryteria oceny efektów kształcenia uzyskanych przez studentów: | Praca studentów kontrolowana jest na bieżąco podczas konwersatoryjnych partii wykładów (znajomość poleconych lektur i umiejętność ich wykorzystania do interpretacji omawianych zjawisk). Oceniane będą także ewentualne prezentacje, przygotowane w porozumieniu z wykładowcą przez dwu-trzyosobowe zespoły studentów szczególnie zainteresowanych danym tematem i gotowych na dodatkową aktywność; w ciągu semestru przewidziane są dwie takie prezentacje. Sprawdzeniu efektów kształcenia służą dwa testy pisemne: cząstkowy pod koniec semestru zimowego oraz końcowy w letniej sesji egzaminacyjnej, obejmujące trzy elementy: 1. znajomość treści omawianych podczas wykładów 2. znajomość lektur obowiązkowych 3. znajomość filmów obowiązkowych (tylko w semestrze letnim). |
|
Metody dydaktyczne - słownik: | Metody eksponujące - film |
|
Metody dydaktyczne: | wykład konwersatoryjny, ilustrowany fragmentami filmów, dyskusje |
|
Bilans punktów ECTS: | 2 punkty ECTS; 1 punkt: 30 godzin wykładu; 1 punkt: lektury |
|
Sylabus przedmiotu dla studentów rozpoczynających studia od roku akademickiego 19/20 lub później: | ||
Skrócony opis: |
Kurs obejmuje 15 dwugodzinnych wykładów w semestrze zimowym i tyle samo w letnim. Celem przedmiotu jest ogólne zorientowanie studentów w historii kina (światowego i polskiego), a także, w elementarnym zakresie, towarzyszącej mu refleksji teoretycznej. Semestr zimowy poświęcony jest dziejom kina od początków, czyli zjawisk poprzedzających pojawienie się kinematografu i ich kontekstów kulturowych, do końca lat 50. Wykłady w semestrze letnim dotyczą wybranych zagadnień kina powojennego i współczesnego, ze szczególnym uwzględnieniem trzech obszarów: filmu polskiego po 1981 roku, innych (poza fabularnym) rodzajów filmowych (dokument, animacja), oraz styku tradycyjnego kina z innymi mediami. | |
Pełny opis: |
Semestr zimowy poświęcony jest dziejom kina od początków, czyli zjawisk poprzedzających pojawienie się kinematografu i ich kontekstów kulturowych, do końca lat 50. Każdy temat omówiony zostanie w perspektywie możliwie szerokiej, obejmującej aspekty kulturowo-polityczne (szczególnie istotne dla kinematografii krajów totalitarnych), estetyczne, technologiczne i produkcyjno-ekonomiczne. Tematy wykładów w semestrze zimowym i lektury szczegółowe (L): 1. PREHISTORIA KINA Przemiany cywilizacyjne w XIX w. Świat jako spektakl. „Zabawki” optyczne (latarnia magiczna i in.). Narodziny fotografii. Od analizy do syntezy ruchu: chronofotografia Jules’a Mareya i Eadwearda Muybridge’a . Thomas Alva Edison i firmowane przez niego wynalazki: fonograf, kinetograf i kinetoskop. Filmy Edisona, salony kinetoskopowe. 2-3. PIONIERZY KINA: LOUIS LUMIÈRE i GEORGES MÉLIÈS Kinematograf jako wynalazek. Pierwsze publiczne pokazy kinematografu. Filmy Lumière’a i jego operatorów (1895–1897). Wczesny model projekcji filmowej. Filmy Mélièsa jako przedłużenie teatru iluzjonistycznego. Mélièsowskie gatunki: feerie, filmy fantastyczno-naukowe, burleski. Tzw. kinematograf atrakcji. Przyczyny schyłku popularności mélièsowskiej formuły widowiska filmowego. L: T. Lubelski, Lumière i Méliès: fotograf i iluzjonista inicjują kinematograf, w: KN, s. 77-136. 4. W STRONĘ tzw. KINA INTEGRALNOŚCI NARRACYJNEJ Początki kina amerykańskiego. Edwin Porter. Montaż jako narzędzie narracji. Pierwszy kryzys kinematografu i sposoby jego przezwyciężania: usprawnienie narracji, wydłużenie metrażu (seansu), powstawanie biur wynajmu kopii i komfortowych kin, seriale i filmy seryjne. Triumf kina fabularnego – artystyczne i ideologiczne aspekty monumentalnych filmów D.W. Griffitha. L: R. Syska, Początki kina amerykańskiego, w: KN, s. 137–154. 5. 1. ZWIERCIADŁO KRYZYSU: NIEMIECKI EKSPRESJONIZM FILMOWY 2. SZTUKA ZAANGAŻOWANA: RADZIECKA SZKOŁA MONTAŻOWA (KONSTRUKTYWIZM) Kino niemieckie po I wojnie światowej. Kino i propaganda na przykładzie radzieckiego konstruktywizmu. L: T. Kłys, Film niemiecki w epoce wilhelmińskiej i weimarskiej, w: KN, s. 403–423 i 434–439; J. Wojnicka, Kino Rosji carskiej i Związku Sowieckiego, w: KN, s. 504–528. 6. EUROPEJSKA I AMERYKAŃSKA BURLESKA FILMOWA (1) Wodewilowe źródła burleski filmowej. Max Linder – pierwsza gwiazda filmowa. Mack Sennett, wytwórnia Keystone i slapstick kalifornijski. Pomiędzy kinem atrakcji a kinem integralności narracyjnej: „komedia komików”. Gag a fabuła. Persona komiczna. Charles Chaplin jako autor totalny. L: I. Sowińska, Złoty wiek burleski, w: KN, s. 545–616. 7. AMERYKAŃSKA BURLESKA FILMOWA (2) Optymista Harold (Harold Lloyd). „Człowiek keatonowski” w starciu z wrogim światem (Buster Keaton). 8. PRZEŁOM DŹWIĘKOWY I JEGO KONSEKWENCJE 1895-1915: wczesne próby. 1910-1925: Problemy z synchronizacją – próby z zapisem optycznym. Problemy ze wzmocnieniem dźwięku podczas rejestracji i odtwarzania – „elektryfikacja” dźwięku. 1926-1927: wytwórnie Warner Bros.(system Vitaphone) i Fox (system Movietone) rozpoczynają produkcję filmów dźwiękowych. 1928: pozostałe duże wytwórnie wyposażają studia i kina w sprzęt dźwiękowy. L: I. Sowińska, Przełom dźwiękowy, w: KK, s. 19–72. 9-10. HOLLYWOODZKIE KINO KLASYCZNE Organizacja amerykańskiego przemysłu filmowego: system wytwórni. „Styl zerowy”. Ideologiczne aspekty kina klasycznego. Hollywoodzkie gatunki i gwiazdy lat 20. i 30. L: 1. Ł. Plesnar, Hollywood: pod znakiem Wielkiego Kryzysu, w: KK, s. 73–132. 2. M. Przylipiak, Kino stylu zerowego, s. 57– 117. 11. KINO FASZYSTOWSKICH WŁOCH I III RZESZY (1933-1945) L: T. Kłys, Niemiecki film fabularny u schyłku Republiki Weimarskiej i w Trzeciej Rzeszy (1929-1945), w: KK, s. 191-196 i 217-230. 12. KINO W LATACH II WOJNY ŚWIATOWEJ Kino i polityka. Wojenne wersje klasycznych gatunków filmowych (musical). Emancypacja filmu dokumentalnego. 13. AMERYKAŃSKIE FILMY FABULARNE W LATACH 40. i 50. Polemiki z modelem klasycznym (Orson Welles i „Obywatel Kane”). Film noir. Nurt realistyczny. Epoka makkartyzmu: zimna wojna i „polowania na czarownice”. L.: R. Syska, Dekada cienia - amerykańskie kino lat czterdziestych, w: KK, s. 433-450 i 459-474. 14-15. PANORAMA POWOJENNEGO KINA ŚWIATOWEGO. WŁOSKI NEOREALIZM Neorealizm jako świadectwo wojennych doświadczeń Włochów. Główni przedstawiciele: Roberto Rossellini i Vittorio De Sica. Cechy filmów neorealistycznych. L: A. Helman, A. Helman, Włoski neorealizm, w: KK, s. 578–600. | |
Literatura: |
Lektury obowiązkowe: 1. (wybrane fragmenty, podane przy tematach wykładów): "Historia kina", red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska: tom 1: Kino nieme, Kraków 2009 (lub wyd. późniejsze) (skrót KN) tom 2: Kino klasyczne, Kraków 2011 (skrót KK). 2. M. Przylipiak, Kino stylu zerowego. Z zagadnień estetyki filmu fabularnego, Gdańsk 1994 (część III: "Styl zerowy", s. 57-117). 3. (tylko w zakresie omawianym na wykładach): R. Syska, J. Wojnicka, "Historia filmu od Edisona do Nolana", Bielsko-Biała 2015. |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2020/2021" (jeszcze nie rozpoczęty)
Okres: | 2021-02-24 - 2021-06-15 |
![]() |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin, 94 miejsc ![]() |
|
Koordynatorzy: | Krzysztof Siwoń | |
Prowadzący grup: | Krzysztof Siwoń | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: | Przedmiot - Zaliczenie na ocenę | |
Cele kształcenia: | Celem przedmiotu jest ogólne zorientowanie studentów w historii kina (światowego i polskiego), a także, w elementarnym zakresie, towarzyszącej mu refleksji teoretycznej. Wykłady w semestrze letnim dotyczą wybranych zagadnień kina powojennego i współczesnego, ze szczególnym uwzględnieniem trzech obszarów: filmu polskiego po 1989 roku, innych (poza fabularnym) rodzajów filmowych (dokument, animacja), oraz styku tradycyjnego kina z innymi mediami. |
|
Efekty kształcenia: | Wiedza: Student rozumie związki między kinem a przemianami ogólnokulturowymi (z uwzględnieniem przemian technologicznych); ma ogólną wiedzę z zakresu dziejów kina światowego i polskiego, od zjawisk dziewiętnastowiecznych po współczesność; zna kilkanaście reprezentatywnych dla różnych epok z dziejów kina filmów i potrafi je umieścić we właściwych kontekstach społeczno-politycznych i artystycznych; ma podstawową wiedzę o organizacji współczesnej kinematografii; orientuje się we współczesnej kulturze filmowej; zna podstawową terminologię używaną w filmoznawstwie. Umiejętności: Student umie integrować wiedzę historycznofilmową z pokrewnymi dziedzinami wiedzy o kulturze (historią kultury, historią sztuki); potrafi opisywać i analizować filmy, stosując terminologię filmoznawczą; potrafi wyszukiwać, oceniać i selekcjonować pochodzące z różnych źródeł informacje na temat kina; umie przygotować ustne wystąpienie, dotyczące wybranego zagadnienia historycznofilmowego. Kompetencje społeczne: Student docenia tradycję kina jako dziedzictwo kulturowe; ma nawyk uczestniczenia w życiu filmowym (ogląda filmy, czyta prasę filmową i zawartość portali filmowych); w sposób świadomy i krytyczny dokonuje wyboru z dostępnej oferty kulturalnej. |
|
Wymagania wstępne: | zaliczenie przedmiotów z I roku: Dzieje kultury oraz Elementy teorii i historii literatury |
|
Forma i warunki zaliczenia: | W letniej sesji egzaminacyjnej odbędzie się pisemne kolokwium końcowe. Ma ono na celu sprawdzenie znajomości poleconych lektur, filmów z listy obowiązkowej oraz treści wykładów. Końcowa ocena modułu uwzględnia: 1. ocenę z kolokwium końcowego; 2. aktywność studenta w trakcie zajęć (udział w dyskusjach, ewentualne przygotowanie prezentacji). |
|
Metody sprawdzania i kryteria oceny efektów kształcenia uzyskanych przez studentów: | Praca studentów kontrolowana jest na bieżąco podczas konwersatoryjnych partii wykładów (znajomość poleconych lektur i umiejętność ich wykorzystania do interpretacji omawianych zjawisk). Oceniane są także prezentacje, przygotowane w porozumieniu z wykładowcą przez dwu-trzyosobowe zespoły studentów szczególnie zainteresowanych danym tematem i gotowych na dodatkową aktywność; w ciągu semestru przewidziane są dwie takie prezentacje. Ostateczną formą sprawdzenia efektów kształcenia są dwa testy pisemne: cząstkowy pod koniec semestru zimowego oraz końcowy w letniej sesji egzaminacyjnej, obejmujący całość rocznego materiału: znajomość lektur obowiązkowych, wybranych lektur uzupełniających, filmów z listy obowiązkowej oraz treści omawianych podczas wykładów. |
|
Metody dydaktyczne - słownik: | Metody eksponujące - film |
|
Metody dydaktyczne: | wykład konwersatoryjny, ilustrowany fragmentami filmów, dyskusje |
|
Bilans punktów ECTS: | 3 punkty ECTS; 1 punkt: 30 godzin wykładu; 1 punkt: lektura tekstów, obejrzenie filmów z listy obowiązkowej; 1 punkt: przygotowanie się do egzaminu końcowego. |
|
Sylabus przedmiotu dla studentów rozpoczynających studia od roku akademickiego 19/20 lub później: | ||
Skrócony opis: |
Kurs obejmuje 15 dwugodzinnych wykładów w semestrze zimowym i tyle samo w letnim. Celem przedmiotu jest ogólne zorientowanie studentów w historii kina (światowego i polskiego), a także, w elementarnym zakresie, towarzyszącej mu refleksji teoretycznej. Wykłady w semestrze letnim dotyczą wybranych zagadnień kina powojennego i współczesnego (po 1980 roku), ze szczególnym uwzględnieniem trzech obszarów: filmu polskiego po 1989 roku, innych (poza fabularnym) rodzajów filmowych (dokument, animacja), oraz styku tradycyjnego kina z innymi mediami. | |
Pełny opis: |
Podobnie jak w semestrze zimowym, również w semestrze letnim poszczególne zjawiska zostaną omówione z uwzględnieniem rozległych kontekstów kulturowych, estetycznych, technologicznych i produkcyjnych. TEMATY WYKŁADÓW I LEKTURY szczegółowe: (uwaga: skróty KEN i HF są wyjaśnione w rubryce Literatura) 1. KINO MODERNISTYCZNE. NOWA FALA WE FRANCJI. Kontekst narodzin francuskiej Nowej Fali: zmiana pokoleniowa, kinofilia, młoda krytyka filmowa, kult filmowego autorstwa. Pierwsze wybitne filmy. Najważniejsi reżyserzy: François Truffaut i Jean-Luc Godard. L: T. Lubelski, W cieniu Nouvelle Vague. Kino francuskie 1959-1968, w: KEN, s. 65-74. 2. RUCHY NOWOFALOWE POZA FRANCJĄ (1): Brytyjscy Młodzi Gniewni Znaczenie francuskiej Nowej Fali: innowacje stylistyczne, rewizje formuł gatunkowych i krytyka kultury. Młodzi Gniewni: upadek imperium i jego konsekwencje społeczno-kulturowe. Nurt Free Cinema. Postulat politycznego zaangażowania i nowatorstwa artystycznego. L: R. Syska, Kino nurtów nowofalowych, w: HF, s. 224-228 [Free Cinema i angielscy młodzi gniewni]. 3. RUCHY NOWOFALOWE POZA FRANCJĄ (2): CZECHOSŁOWACKA NOWA FALA Polityczne przemiany lat 60. i Praska Wiosna (1968) jako ich kulminacja. Dwie fazy Nowej Fali: 1963-1965 i 1966-1969. L: J. Wojnicka, R. Syska, Nowa Fala za żelazną kurtyną, w: HF, s.268-272; [nieobowiązkowo: I. Sowińska, Kino Czechosłowacji: cud i po cudzie, w: KEN, s. 381-439.] 4. AMERYKAŃSKIE KINO EPOKI KONTESTACJI (1): przełom l. 60.-70. Upadek wielkich wytwórni. Nowe pokolenie reżyserów. L: R. Syska, Amerykańskie kino czasów kontestacji, w: HF, s. 280-293. 5. (7.04) AMERYKAŃSKIE KINO EPOKI KONTESTACJI (2): przełom l. 60.-70. Od kontestacji do kontrkontestacji. Rozprawa z amerykańskimi mitami („Bonnie i Clyde” a mit gangsterski). O kontestacji – z ironią („Odlot”, „Minnie i Moskowitz). Nostalgiczne powroty („Love Story” jako melodramat). 6-7. Tzw. NOWE KINO AMERYKAŃSKIE (LATA 70.) Krytyka amerykańskich mitów. Od nowych autorów (F.F. Coppola, M. Scorsese) do blockbusterów. 8-9. WYBRANE ZJAWISKA KINA ŚWIATOWEGO PO 1980 ROKU. FILMOWY POSTMODERNIZM I NEOMODERNIZM L: A. Lewicki, Sztuczne światy. Postmodernizm w filmie fabularnym, Wrocław 2007, s. 68-69 (tabela) R. Syska, Neomodernizm. Kino w wolnym tempie, „Ekrany” 2012, nr 1-2, s. 4-15. (czyt) 10. KINO POLSKIE (1): do zakończenia II wojny światowej Pierwsze filmy i wytwórnie. Sytuacja instytucjonalna. Patriotyczna misja kina w l. 20. Opóźniony przełom dźwiękowy. Melodramaty i komedie muzyczne. Fenomen kina jidysz. Wojna. DO OBEJRZENIA: wykłady (I, II, III) Tadeusza Lubelskiego z cyklu "Historia kina polskiego 1895-2014" dostępne na stronie: www.akademiapolskiegofilmu.pl L: J. Wojnicka, Polskie kino międzywojenne, w: HF, s. 132-139. 11. KINO POLSKIE (2): socrealizm i Szkoła Polska DO OBEJRZENIA: wykład VI Tadeusza Lubelskiego z cyklu "Historia kina polskiego 1895-2014" dostępny na stronie: www.akademiapolskiegofilmu.pl L: T. Lubelski, Historia kina polskiego 1895-2014, Kraków 2015, s. 218-239 [r. VI: Epoka Szkoły Polskiej]. 12. KINO POLSKIE (3): PO 1989 roku. Organizacja kinematografii. Główne obszary zainteresowań polskich filmowców. L: M. Adamczak, Globalne Hollywood, filmowa Europa i polskie kino po 1989 roku. Przeobrażenia kultury audiowizualnej przełomu stuleci, Gdańsk 2010, s. 223-355 [r. IV Strategie twórcze w polskim kinie po 1989 roku i początek r. V: Kinematografia polska oraz europejska wobec wyzwań „globalnego Hollywood”...]. 13. WSPÓŁCZESNE KINO DOKUMENTALNE Wybrane zjawiska: found footage, mockdokument, dokument animowany [L. nieobowiązkowe: 1. B. Nichols, Jak możemy zdefiniować film dokumentalny?, „Kwartalnik Filmowy” 2011, nr 75-76; 2. P. Haratyk, Found footage: o niezwykłym uroku „obrazów z odzysku”, „Ekrany” 2011, nr 3-4; 3. Beata Kosińska-Krippner, „Mock-documentary” a dokumentalne fałszerstwa, „Kwartalnik Filmowy” 2006, nr 54-55; 4. M. Stasiowski, A jak animacja, A jak autentyzm, „Ekrany” 2015, nr 1.] 14-15. KONSEKWENCJE DIGITALIZACJI Nowe technologie i nowe modele produkcji. L: R. Smith, Widmo krąży nad Hollywood. W poszukiwaniu cyfrowego rozwiązania, “Ekrany” 2015, nr 3-4. | |
Literatura: |
Lektury i lista filmów obowiązkowych A. Lektury: D. Bordwell, K. Thompson, Film Art / Sztuka filmowa. Wprowadzenie, Warszawa 2010 (tu: cz.I: Sztuka i produkcja filmowa, s. 2-58); Uwaga: pozostałe lektury obowiązkowe są podane przy poszczególnych wykładach. Skrót "KEN" - "Historia kina" t.3: Kino epoki nowofalowej, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Kraków 2015. Skrót "HF" - R. Syska, J. Wojnicka, "Historia filmu od Edisona do Nolana", Bielsko-Biała 2015. B. Lista filmów obowiązkowych: 1. Obywatel Kane, O. Welles, 1941 2. Do utraty tchu, Jean-Luc Godard, 1960 3. Pociągi pod specjalnym nadzorem, J. Menzel, 1966 4. Easy Rider, Dennis Hopper, 1969 5. Popiół i diament, A. Wajda, 1958 6. Ucieczka z kina Wolność, W. Marczewski, 1990 7. Ida, P. Pawlikowski, 2013. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Jagielloński w Krakowie.