Seminarium licencjackie - I semestr, filologia polska [WPl/s.lic/IsFP] Semestr zimowy 2020/2021
Seminarium, grupa nr 4

H. Jonas, Zmiana i trwałość

H. R. Jauss, Tradycja literacka a dzisiejsza świadomość nowoczesności

T. S. Eliot, Kto to jest klasyk

H. Bloom, Podzwonne dla kanonu

J. M. Coetzee, Co to jest dzieło klasyczne

J. M. Rymkiewicz, Czym jest klasycyzm

W. H. Auden, Starożytni i my

V. Woolf, Własny pokój

J. Butler, Uwikłani w płeć

Tematem seminarium będą rozmaite formy obecności tradycji antycznych. Celowo posługuję się tu liczbą mnogą. Antyk temu przede wszystkim zawdzięcza swoją obecność w świecie poantycznym, że był dla niego zróżnicowanym i wielopostaciowym wyzwaniem, nie zaś autorytarnie narzucającą się normą. Zamiast śledzić konkretne antyczne analogie i homologie w poantycznych tekstach kultury będą nas interesować przede wszystkim zapisane w tych tekstach sposoby rozumienia i myślenia o tym, co klasyczne i kanoniczne. Chciałbym zatem porozmawiać z Wami, na wybranych przykładach, o zmieniających się normach oceny tradycji antycznych, czyli właśnie o różnych tradycjach antycznych oraz o zmieniających się kryteriach przynależności do kanonu klasycznego i spełnianych przez niego funkcjach, a więc o takich zmianach, które nie wykluczają zakwestionowania i zerwania z dziedzictwem antycznym, a więc zakładających jego wykluczenie poza kanon(y). Co za tym idzie, pomówimy o tym, czym jest kanon jako taki, na ile kanon dopuszcza swoją zmianę i wielopostaciowość, na czym polega idea kanoniczności, jakie są jej implikacje nie tylko estetyczne, ale nade wszystko tożsamościowe, polityczne, religijne, kolonialne, płciowe, itd. Chciałbym porozmawiać z Wami także o tym jak zmieniały się posiadające rodowód antyczny konstrukcje tego, co normatywne, jak np. kulturowe reprezentacje człowieczeństwa, zwierzęcości, kobiecości, męskości, cielesności, władzy, wiedzy, wiary i wartości, itd.

Mając na względzie wpisaną w ideę kanoniczności wielopostaciowość tego, co klasyczne, skrajnie odległą od naiwnego wyobrażenia o istnieniu jednego uniwersalnego paradygmatu myślenia o antyku, lista zagadnień i towarzyszących im lektur będzie obejmować teksty kultury zarówno dawne, jak i współczesne. Bez względu na ich historyczny, estetyczny czy gatunkowy rodowód, wspólnym mianownikiem dla każdego z takich tekstów będzie traktowanie tradycji antycznych jako wyzwania. Programowo nie zakładam granic dla doboru tekstów i tematów prac dyplomowych. Mogą to być teksty literackie albo sztuki wizualne, może to być również film albo muzyka, dawne i współczesne. Z punktu widzenia przedmiotu i celu tego seminarium powieści Hermanna Brocha, Virginii Woolf, eseje W. H. Audena, obrazy Jacquesa-Louis Davida, freski Cesare Maccariego albo Troja Wolfganga Petersena czy Aleksander Olivera Stone’a mogą być bowiem równie pouczające, co Jan z Salisbury, Dante Alighieri, Erazm z Rotterdamu czy... No właśnie, na dobrą sprawę jedyną granicą jest tutaj wyobraźnia autorów i Wasza pomysłowość.

Dokładna lista zagadnień i towarzyszących im lektur będzie uzależniona od konkretnych tematów prac dyplomowych wybranych przez uczestników seminarium. Te zaś będą ustalane indywidualnie: wprawdzie w szerokich granicach zasygnalizowanych przez celowo ogólny tytuł seminarium, ale każdorazowo z uwzględnieniem Waszych preferencji i kompetencji.

Trwałość – zmiana – zerwanie. Tradycja starożytna w świecie poantycznym

dr J. Koryl