Central and Eastern Europe after 1989 WSM-BA-IRAS-237
Wykład (WYK) Semestr letni 2019/2020

Literatura:

Obowiązkowa:

Building Democracy in the Yugoslav Successor States. Accomplishments, Setbacks, and Challenges since 1990, ed. by Sabrina P. Ramet, Christine M. Hassenstab, Ola Listhaug, Cambridge University Press 2017

The Revolutions of 1989 and their Aftermath, ed. by Sorin Antohi and Vladimir Tismaneanu, Central European University Press 2000.

Zalecana:

Democracy after Communism, ed. by Larry Diamond and Marc F. Plattner, 2002

Postcommunism and the Theory of Democracy, ed. By Richard D. Anderson Jr., M. Steven Fish, Stephen E. Hanson, & Philip G. Roeder, Princeton University Press 2001

Civil Society and Social Capital in Post-Communist Eastern Europe, ed.by Terry Cox.

EK01: Zna specyfikę oraz potrafi wskazać przykłady państw w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej reżimów totalitarnych, autorytarnych i demokratycznych.

EK02: Dostrzega i potrafi ocenić rolę wielkich mocarstw i sił międzynarodowych w stabilizacji politycznej sytuacji na Bałkanach

EK03: Zna i potrafi ocenić politykę poszczególnych państw w regionie oraz Unii Europejskiej w odniesieniu do grup religijnych, etnicznych i językowych, a także przewidzieć skutki tej polityki np. w kontekście zagrożenia dla regionu

EK04: Potrafi śledzić bieżące wydarzenia w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej oraz omawiać je publicznie; jest również w stanie właściwie ocenić rowój i perspektywy głównych procesów, zachodzących w relacjach międzynarodowych w regionie

EK05: Potrafi we właściwy sposób posługiwać się terminologią stosowaną w studiach nad stosunkami międzynarodowymi, we współpracy grupowej, publicznych wystąpieniach, analizach i opracowaniach, uwzględniając procesy zachodzące w Europie Południowo-Wschodniej.

Uwzględniając specyficzną sytuację w tym semestrze na ocenę końcową składać się będą oceny cząstkowe (uzyskane z kursów on-line) oraz egzamin końcowy (z treści kursów prowadzonych tradycyjna metodą).

Egzamin pisemny z wiedzy, przekazywanej na wykładach oraz przygotowania własnego na postawie wskazanej literatury.

1. Wprowadzenie I. W złożononym świecie Europy Środkoweuj i Południowo-Wschodniej

- Granice kulturowe, polityczne i historyczne (mapy)

- Tożsamość i dyskurs

- Imperia i porządek

Literatura:

Milan Kundera: The Tragedy of Central Europe, New York Review of Books 1984

Ugresić, D. Life as a Soap Opera. In. The Culture of Lies: Antipolitical Essays, Penn State University Press 1998

Slavenka Drakulić, Café Europa In Café Europa: Life After Communism. 1996

2+3. Wprowadzenie II. Dwa modele wyjścia z komunizmu: Europa Środkowa i Bałkany

- rozpad państw wielonarodowych - okoliczności i przyczyny

- "aksamitna rewolucja" w Czechosłowacji jako model pozytywnych rozwiązań dla państwa wielonarodowego

- przyczyny konfliktów etnicznych na obszarze byłej Jugosławii;

- między demokracją a autorytaryzmem - modele władzy w rzeczywistości po komunistycznej

Literatura:

Valerie Bunce. 1999. Peaceful versus Violent State Dismembership: A Comparison of the Soviet Union, Yugoslavia, and Czechoslovakia,’ Politics and Society, Vol. 27, No. 2, pp. 217-237

Steven Levitsky and Lucan A. Way, Competitive Authoritarianism: Hybrid Regimes after the Cold War (Cambridge University Press, 2010), chapter 3: “Linkage, Leverage, and Democratization in Eastern Europe”, pp. 87 – 129

Paul D'Anieri, “Explaining the Success and Failure of Post-Communist Revolutions,” Communist and Post-Communist Studies 39, 3 (2006): 331-350.

4. Powstanie nacjonalizmu w Europie po komunistycznej

- zjawisko nacjonalizmu i jego odmiany - stygmatyzacja nacjonalizmu p drugiej wojnie światowej

- nacjonalizm i komunizm - rodzaje i przykłady

- przyczyny i charakter nowoczesnego nacjonalizmu.

Literatura:

Czesław Miłosz, On Nationalism. In. BEGINNING WITH MY STREETS. Essays and Recollections, Farrar, Straus and Giroux 2016

Anna Grzymala-Busse (Michigan) “Religion, Politics, and National Identity.” Paper presented at the workshop “Whither Eastern Europe? Changing Political Science Perspectives on the Region,” University of Florida (January 9-11, 2014)

Florian Bieber, Is Nationalism on the Rise? Assessing Global Trends, Ethnopolitics Volume 17, 2018 - Issue 5.

5. Nacjonalizm w praktyce

6. Wyzwania dla demokratyzacji i spójności demokratycznej - na przykładach państw

- demokratyzacja - pojęcia o teoria

- transformacja, procesy, konsolidacja

- stabilokracja

- inne przejawy procesów demokratyzacyjnych

Literatura:

M. Bogaards, How to classify hybrid regimes? Defective democracy and electoral authoritarianism, Democratization Volume 16, 2009 - Issue 2

T. Tudoroiu, Post-Communist Democratization Revisited: An International Relations Approach, Perspectives on European Politics and Society Volume 11, 2010 - Issue 1

7+8. Procesy państwowotwórcze w warunkach pokonfliktowych - Bałkany

- budowanie pokoju a budowanie państwa

- rodzaje zarządzania konfliktem

- Macedonia, Bośnia i Hercegowina, Kosowo jako różne przykłady

- obecność międzynarodowa.

Literatura:

Merdžanović, A. 2016. ‘Imposed consociationalism’: external intervention and power sharing in Bosnia and Herzegovina. Peacebuilding 5(1): 22-35

Cvete Koneska (2017) On peace negotiations and institutional design in Macedonia: social learning and lessons learned from Bosnia and Herzegovina, Peacebuilding, 5:1, 36-50, DOI: 10.1080/21647259.2016.1264919

Eben Friedman (2009) The Ethnopolitics of Territorial Division in the Republic of Macedonia, Ethnopolitics: Formerly Global Review of Ethnopolitics, 8:2, 209-221, DOI:10.1080/17449050802243418.

9+10. Państwa narodowe a położenie mniejszości: ramy prawne wzajemnej koegzystencji:

- rozwój praw człowieka i mniejszości w Europie po drugiej wojnie światowej

- prawa mniejszości w Unii Europejskiej

- sytuacja mniejszości w państwach po komunistycznych na przykładach Polski, Litwy i Łotwy

-sytuacja mniejszości na Bałkanach na przykładzie Serbii, Czarnogóry i Chorwacji

Literatura:

Brosig, Malte. 2010. ‘The Challenge of Implementing Minority Rights in Central Eastern Europe’. Journal of European Integration 32 (4): 393–411

Galbreath. David J. 2006. ‘From Nationalism to Nation- Building: Latvian Politics and Minority Policy.’ Nationalities Papers 34( 4): 383 - 406.

11. Grupy wykluczenia w społeczeństwach po konfliktowych

12. Walka w życiu publicznym: opór obywatelski w czasach po komunistycznych

- mobilizacja obywatelska i ruchy społeczne

- sfera publiczna i partycypacja obywatelska

- władza w ręce ludzi: zamieszki i powstania

Literatura:

Tsveta Petrova, Citizen Participation in Local Governance in Eastern Europe: Rediscovering a Strength of Civil Society in the Post-Socialist World In. Terry Cox, ed, Civil Society and Social Capital in Post-Communist Eastern Europe

Grigore Pop-Eleches and Joshua A. Tucker, “Associated with the Past? Communist Legacies and Civic Participation in Post-Communist Countries”, East European Politics and Societies vol. 27, no. 1 (February 2013) pp. 45 – 68

Cera Murtagh (2016) Civic Mobilization in Divided Societies and the Perils of Political Engagement: Bosnia and Herzegovina's Protest and Plenum Movement, Nationalism and Ethnic Politics, 22:2, 149-171

13. Zawładnięte państwa i trwałość elit po komunistycznych

- elity po socjalistyczne a demokracja

- kultura polityczna

- przywództwo autorytarne

- partie polityczne

- zamachy stanu

Literatura:

Borchert, J. 2010. They Ain’t Making Elites Like They Used To: The Never Ending Trouble With Democratic Elitism. In Democratic Elitism: New Theoretical and Comparative Perspectives, eds. H. Best and J. Higley, Leiden/Boston: Brill

Burton, M., Higley, J. 1989. The Study of Political Elite Transformation. International Review of Sociology 11(2):181-199.

14. Konkluzje. Powstanie i upadek po komunistycznej Europy: nowy autorytaryzm

- słabość demokracji w obliczu wyzwań XXI w.

- modele zarządzania i oczekiwania społeczne

- renesans czy nowy model przywództwa? Mąż stanu czy wódz?

Literatura:

Jacques Rupnik, “The State of Democracy 20 Years on: Domestic and External Factors”, East European Politics and Societies vol. 27 no. 1 (February 2013) pp. 3 – 25Learning outcomes:

Alina Mungui-Pippidi, “The Splintering of Postcommunist Europe”, Journal of Democracy, vol. 26 no. 1 (January 2015) pp. 88 – 100

János Kornai, “Hungary’s U-Turn: Retreating from Democracy”, Journal of Democracy, vol. 26, no. 3 (July 2015) pp. 34 – 48

Grzegorz Ekiert, “The Illiberal Challenge in Post-Communist Europe: Surprises and Puzzles”, Taiwan Journal of Democracy vol. 8, no. 2 (December 2012), pp. 63 – 77.

Wykład konwersatoryjny