Podstawy historii filmu WZ.ISA-MF2-S114.1
Ćwiczenia (CW) Rok akademicki 2021/2022

Podręczniki:

HISTORIA KINA TOM I. KINO NIEME, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Universitas, Kraków 2009;

HISTORIA KINA TOM 2. KINO KLASYCZNE, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Universitas, Kraków 2011;

HISTORIA KINA TOM 3. KINO EPOKI NOWOFALOWEJ, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Universitas, Kraków 2015;

Gatunki:

Kino gatunków, pod red. A. Helman, Kraków 1991;

Wokół kina gatunków, pod red. K. Loski, Kraków 2001;

Noël Carrol, Filozofia horroru, słowo/ obraz terytoria, Gdańsk 2004;

Iwona Kolasińska, Kobieta i demony. O widzu horroru filmowego, RABID, Kraków 2003;

„Film na świecie” 1991, nr 381 (R. Corman, s. 87-92);

Andrzej Kołodyński, Roger Corman – zwycięska dynamika kiczu [w:] Mistrzowie kina amerykańskiego. Klasycy, red. Ł.A. Plesnar, R. Syska, RABID, Kraków 2006;

„Ani mi leżeć umarłej na wieki…” Ligeja Poego według Cormana [w:] Adaptacje literatury amerykańskiej, red. R. Syska, EKRANy, Kraków 2011;

Grażyna Stachówna, Niedole miłowania. Ideologia i perswazja w melodramatach filmowych, RABID, Kraków 2001;

„Studia Filmoznawcze” nr 31 (film noir);

Janey Place, Kobiety w filmie czarnym, „Film na świecie 1991 nr 384 (kino, kobieta i…), s. 51-61;

Patrycja Włodek, Czarny kryminał i nieklasyczna narracja – „Wielki sen” Howarda Hawksa, „Żegnaj laleczko” Edwarda Dmytryka i „Tajemnica Jeziora” Roberta Montgomery`ego, „Kwartalnik filmowy” 2011, nr 71/72;

Patrycja Włodek, Film noir na pograniczu kontynentów – amerykańskie lęki, europejski styl, „Kultura Współczesna” 2011, nr 2(68);

Kino artystyczne (nurty i indywidualności twórcze:

Pierre Leprohon, Film francuski (1895-1945), Warszawa 1957;

„Film na świecie” 1983/12 (R. Bresson);

„Film na świecie” 1975/4 (L. Buñuel);

Mirosław Przylipiak, Luis Buñuel – przekraczanie granicy [w;] Mistrzowie kina europejskiego, red. K. Sobotka, Łódź 1996;

Andrzej Werner, Krzyż i sztylet. Buñuel [w:] idem, Dekada filmu, Wydawnictwo IBL, Warszawa 1997;

Alicja Helman, Ten smutek hiszpański. Konteksty twórczości filmowej Carlosa Saury, RABID, Kraków 2005;

Iwona Kolasińska-Pasterczyk, PIEKŁA Luisa Buñuela. Wokół problematyki sacrum i profanum, RABID, Kraków 2007;

Krzysztof Loska, Hitchcock – autor wśród gatunków, RABID, Kraków 2002;

Mistrzowie kina europejskiego, red. K. Sobotka, Łódź 1996 (tu: Bresson, Buñuel, Herzog);

Kino epoki nowofalowej:

Werner Herzog. Wydawcy Peter C. Seel, Bogusław Zmudziński, Kraków 1994;

„Film na świecie” 1986, nr 331-332 (tu: Herzog).

A.Werner, Dekada filmu, IBL, W-wa 1997 (tu: Godard, Fellini, Antonioni, Visconti, Herzog, Jancsó);

K.Sobotka (red.), Mistrzowie kina europejskiego. Łódź 1996 (tu: Antonioni, Fellini, Godard, Herzog, Visconti);

A. Helman, A. Pitrus (red.), Autorzy kina europejskiego IV, Kraków 2008 (tu: Truffaut);

A. Helman, A. Pitrus (red.), Autorzy kina europejskiego II, Rabid, Kraków2005, (tu: Schlöndorff, Wenders)

T. Lubelski, Nowa Fala. O pewnej przygodzie kina francuskiego. Universitas, Kraków 2000;

Jerzy Płażewski, Historia filmu francuskiego 1895-2003, WAiF, Oficyna Wydawnicza AURIGA, W-wa 2005;

"Kultura Filmowa" 1968/11, "Kultura Filmowa" 1969/2, "Film na świecie" 1989/1-2;

T. Lubelski (red.), Agnes Varda kinopisarka, Rabid, Kraków 2006;

Konrad Eberhardt, Jean-Luc Godard, W-wa 1970;

Ewa Mazierska, PASJA. Filmy Jean-Luca Godarda, Kraków-W-wa 2010;

P. Mościcki, Godard. Pasaże, W-wa 2010;

G. Królikiewicz, Godard-sejmograf, W-wa 2012;

Tadeusz Lubelski, Alain Resnais: co zrobić ze swoją przeszłością w: A. Helman, A. Pitrus (red.) Autorzy kina europejskiego VI, Kino RABID, W-wa 2011;

R. Marszałek, Nowy film angielski, W-wa 1968; "Kultura Filmowa" 1970/2;

T. Miczka, Dziesięć tysięcy kilometrów od Hollywood, Kraków 1992 (rozdz. VII-X);

T. Miczka, Cinecitta i okolice. Kraków 1993;

T. Miczka, Kino włoskie, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2009;

H. Książek-Konicka, M. Antonioni, W-wa 1970;

B. Zmudziński, M. Antonioni, Kraków 2004; "Film na świecie" 1975/6;

M. Kornatowska, Fellini, Gdańsk 2003; "Kultura Filmowa" 1972/7-8, "Film na świecie" 1974/7;

A. Helman, Urok zmierzchu. Filmy L. Viscontiego, Gdańsk 2001;

J. Wojnicka, Świat umierający. O późnej twórczości L. Viscontiego, Kraków 2001;

A. Pitrus (red.) Pasolini: tak pięknie jest śnić, Kraków 2002;

J. Kossak, Kino Pasoliniego, W-wa 1976; "Kultura Filmowa 1968/9, "Kultura Filmowa 1971/9;

Wim Wenders. Wydawcy Peter C. Seel, Bogusław Zmudziński, Kraków 1993; Rainer Werner Fassbinder, jw., Werner Herzog, jw., Kraków 1994; "Film na świecie" 1986/331-332 (Wenders, Herzog), "Film na świecie" 1983/1 (Fassbinder);

I. Kolasińska, Kobieta, mężczyzna, trzecia płeć w kinie R.W. Fassbindera, "Kwartalnik Filmowy" 2002/37-38;

Te same co w przypadku ogólnego sylabusu przedmiotu (zob. wykład)

Czynny udział w zajęciach, przygotowanie krótkiej prezentacji (jeśli zostanie polecona)

Treści merytoryczne przedmiotu:

Tematy zajęć zostały dobrane pod kątem zmieniających się estetyk w kinie, z preferencją dla kreacyjnych – na przykładzie wybranych nurtów i mistrzów kina (niemego, klasycznego i nowofalowego). Dominować będzie kino tzw. „wierzących w obraz” omówione pod kątem różnych aspektów kreacji w filmie (na wybranych zagadnieniach z historii kina tego okresu).

KINO NIEME

I.POCZĄTKI KINA

1.Francuski tandem: fotograf (Lumière) i iluzjonista (Méliès) – inauguracja przeciwstawnych nurtów: „wierzących w rzeczywistość” i „wierzących w obraz” (przełamywanie jednoznaczności tego podziału);

II.SZTUKA OPOWIADANIA (obrazem i poprzez montaż)

Kino monumentalne (z modelem narracji epizodycznej) w dwu odsłonach:

2.Historia według D.W. Griffitha: „paradoksy historii” (Narodziny narodu, 1915), „kolebka dziejów” (Nietolerancja, 1916) – odkrycie moralistycznej misji kina;

3.Mroczne karty historii – inauguracja demaskatorskiej powinności kina (kontrowersyjne tematy, demaskacja fanatyzmu religijnego, pionierskość ujęcia) – na przykładzie trzech arcydzieł wczesnego kina: Joanna d`Arc (USA, 1917 Cecila B. DeMille`a, Kartki z księgi Szatana (Dania 1919) Carla Theodora Dreyera i Czarownica (Szwecja, 1922) Benjamina Christensena;

III.EKSPRESJONIZM filmowy (składowe wyrazu artystycznego)

4.Nurt caligaryczny (spod znaku Roberta Wiene); styl F.W. Murnaua; porównanie dwu estetyk, na przykładzie filmów: Gabinet dra Caligari (1919, R. Wiene) i Nosferatu symfonia grozy (1922, F.W. Murnau)

IV.IMPRESJONIZM – szkoła narodowa i styl wizualny

5.Francuska Szkoła impresjonistyczna i jej mistrzowie: Louis Delluc, Germaine Dulac, Marcel L`Herbier, Abel Gance, Jean Epstein)

V.DADAIZM I SURREALIZM - prowokacje artystyczne (formą i treścią)

6.Czym był surrealizm? Surrealizm w sztuce filmowej (przykłady). Pierwszy skandal surrealistyczny: A. Artaud – G. Dulac (Muszla i pastor, 1928 Germaine Dulac);

7.Metafora surrealistyczna, kategoria l`amour fou, estetyka szoku, mitologia i dramat niespełnienia (Pies andaluzyjski, 1929 Luisa Buñuela);

8.Specyfika bluźnierstwa surrealistycznego – artystyczna prowokacja w Złotym wieku (1930) Luisa Buñuela

KINO KLASYCZNE

VI. POD ZNAKIEM GATUNKÓW FILMOWYCH

9.Estetyka niesamowitości – hollywoodzki model horroru filmowego (przykład klasycznej formuły gatunku i jej modyfikacje w kinie późniejszym)

10.Pod znakiem wyobraźni dekadenckiej – komponenty stylu horrorów Rogera Cormana (efekt makabry i dystans ironii, czyli nowa formuła horroru lat 60.);

11. Homo- i ikonosfera w melodramacie filmowym (strategie oddziaływania na widza, budowania klimatu wzruszenia);

12.Ekspresja sfery Cienia: „gotyckość”, psychoanaliza stematyzowana w diegezie filmu, subiektywizacja wizji filmowej, czyli amerykański nurt film noir;

VII. POD ZNAKIEM STYLÓW WIZUALNYCH

13.Realizm poetycki: pod znakiem mgły i ducha melancholii (M. Carné i J. Renoir – odmienne poetyki)

14.Przypadek „poetów kina”: Jean Cocteau i Robert Bresson (przedstawiciele kina francuskiego lat 40. i 50.);

15.„Malarze światła” – Emilio „El Indio” Fernández i Gabriel Figueroa (przykład unikalnego stylu wizualnego w kinie meksykańskim lat 40. i 50.);

16. Poetyka niepokoju i Mistrz suspensu: Alfred Hitchcock – cechy stylu, wiodące tematy, ewolucja

17.Mistrz „wyobraźni wyzwolonej”: Luis Buñuel

a). Sztuka prowokacji i styl paraboliczny w filmach meksykańskich Buñuela,

b).Poetyka oniryczna i powrót do surrealizmu w filmach francuskich Buñuela;

KINO EPOKI NOWOFALOWEJ

VIII OBLICZA KONTESTACJI W KINIE WŁOSKIM, czyli drugi renesans kina włoskiego: strategie mistrzów

18.Kino melancholii M. Antonioniego

19. Kino obsesji F. Felliniego.

20. Kino zmierzchu L. Viscontiego

21. Kino prowokacji P.P. Pasoliniego

IX. FRANCUSKA NOWA FALA: indywidualności twórcze – odrębność stylów

22.Louis Malle – prowokacja;

23.Jean-Luc Godard – nowatorstwo formy;

24.Alain Resnais - eksperymenty narracyjne (z czasem i przestrzenią);

25.François Truffaut – odrodzony klasycyzm;

26.Claude Chabrol – ironiczny moralista;

27.Eric Rohmer - moralista

X. ANGIELSCY MŁODZI GNIEWNI

28.Formy eskapizmu

XI.NOWE KINO NIEMIECKIE

29.Werner Herzog: filmowy „filozof koła”;

30. R.W. Fassbinder: filozof ekscesu i przewrotny moralista

XII. NOWE KINO HISZPAŃSKIE

31.Mistrz Ezopowego języka: C. Saura

32.Kino bez tabu: P. Almodovar (okres Movida madrileña)

UWAGA: w swm. I-ym zostanie zrealizowana część tematów (kontynuacja w sem. II-im)

Wykład konwersatoryjny, wykład bądź ćwiczenia z prezentacją multimedialną, ćwiczenia przedmiotowe, dyskusja