Gramatyka kontrastywna (wykład)

Celem zajęć jest przedstawienie cech strukturalnych języka węgierskiego — w ujęciu kontrastywnym (typologicznym i historycznym). Porównywany jest on z innymi językami: najczęściej znanymi z liceum lub ze studiów (angielski, niemiecki, francuski, łacina), polskim lub z mniej znanymi (np. turecki, mandżurski). Istotą zajęć jest to, by osadzić terminologię językoznawczą dotyczącą języka węgierskiego (polską i węgierską terminologię) i kategorie językowe w siatce pojęć ogólnojęzykoznawczych. Zajęcia mają być również wprowadzeniem do gramatyki opisowej języka węgierskiego.

1) Najważniejsze różnice strukturalne między językami indoeuropejskimi a uralskimi

2) Językoznawstwo typologiczne: typy struktur językowych: - języki izolujące; - języki fleksyjne; - języki aglutynacyjne; - języki inkorporacyjne

3) Najważniejsze różnice między językiem węgierskim a wybranymi językami indoeuropejskimi:

a) Fonetyka i fonologia (jakość samogłosek i spółgłosek, iloczas, harmonia wokalna)

b) fonotaktyka (łączliwość samogłosek i spółgłosek)

c) morfologia

- wyrażanie kategorii posesywności

- wyrażanie określoności

- koniugacja przedmiotowa (określona) i podmiotowa (nieokreślona)

- system przypadków

- wyrażanie przypadków przestrzennych

- pol. przyimki vs. węg. postpozycje i przypadki przestrzenne

- zasadnicze kategorie czasownika

- kwestia aspektu

- cechy inkorporacji w języku węgierskim

- podział na części mowy

- słowotwórstwo

d) postaci słownikowe wyrazów

e) ważniejsze różnice w ortografii

Csápláros, I., 1963, Zarys elementarnej gramatyki języka węgierskiego, Warszawa–Łódź.

Dunaj, B., 1979, Zarys morfonologii współczesnej polszczyzny. Kraków.

Grzegorczykowa, R., 1984, Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe. Warszawa.

Antal, L., 1961, A magyar esetrendszer (= Nyelvtudományi Értekezések 29), Budapest.

Bańczerowski, J., 1987, System konsonantyczny języka polskiego i węgierskiego w ujęciu kontra-stywnym. – Gregor, F., Nyomárkay, I. (red.): Szlavisztikai tanulmányok. Emlékkönyv Király Péter 70. születésnapjára, Budapest.

Bihari, G. 1990. Kauzatív különíró szókapcsolatok a lengyel nyelvben a magyarral összevetve. – Bań-czerowski, J., Snope, J. (red.): Polono-hungarica. Nyelvészet, történelem, irodalom, Budapest.

É. Kiss, K., 2002, The Syntax of Hungarian, Cambridge.

Grzegorczykowa, R., Laskowski, R., Wróbel, H., 1998, Gramatyka współczesna języka polskiego. Mor-fologia, Warszawa.

Fodor, I., 2004, A világ nyelvei és nyelvcsaládjai, Budapest.

Hall, R. A., Jr., 1938, An Analytical Grammar of the Hungarian Language [= Language 14/2 (Supplement. Language Monograph 18)], Baltimore.

Hegedús, Rita. 2019. Magyar nyelvtan. Formák, funkciók, összefüggések. Budapest.

Keszler, B., 2002, Kis magyar grammatika, Budapest.

Milewski, T., 2004, Językoznawstwo, Warszawa.

Mroczko, E., 2010, Zwięzła gramatyka języka węgierskiego, Warszawa.

Strutyński, J., 2005, Gramatyka polska. Kraków.

Tompa, J., 1968, Ungarische Grammatik (= Janua Linguarum. Studia memoriae Nicolai van Wijk dedicata. Series Practica 96), The Hague – Paris.

Wróbel, H., 2001, Gramatyka języka polskiego. Kraków.